Содержание
- 2. Түйсiк –материалдық дүние заттары мен құбылыстарының, сондай-ақ организмнiң iшкi күйлерiнiң жеке қасиеттерiн бейнелеуде көрiнетiн қарапайым психикалық
- 3. Рецептор – бұл дененiң үстiнде немесе оның iшiнде орналасатын, және табиғаты жағынан әр түрлi тiтiркендiргiштердi -
- 4. Түйсiктердiң жiктелуi В. Вундтың энергетикалық жiктеуi. 1898 жылы В. Вундпен рецепторлардың адекватты тiтiркендiргiштердiң энергиясынан тәуелдiлiк бойынша
- 5. Түйсiктердiң жiктелуi Шерингтон бойынша рецепторлар жiктеуi. 1906 жылы ағылшын физиологы. Шерингтонмен организмде орналасуы мен атқаратын қызметi
- 6. Түйсiктердiң түрлерi Есту түйсiктерi. Адамның есту түйсiктерi сөйлеу мен музыканы қабылдаумен байланысты. Есту түйсiктерi есту рецепторына
- 7. Түйсiктердiң түрлерi Көру түйсiгi. Көру түйсiгi адамға өте бай әрi нәзiк ажыратылатын кең көлемдi мәлiметтердi бередi.
- 8. Түйсiктердiң түрлерi Иiс сезу түйсiгi. Иiс сезу мен дәм сезу химиялық сезгiштiктiң түрлерi болып табылады. Осы
- 9. Түйсiктердiң түрлерi Дәм сезу түйсiгi иiс сезу сияқты заттардың химиялық қасиеттерiмен шартталады. Дәм сезетiн қасиеттердiң негiзгi
- 10. Түйсiктердiң түрлерi Сипап сезу туйсіктері Адамдардың еңбек әрекетінде ерекше орын алатын түйсіктерінің бірі — сипай сезу
- 11. Түйсіктердін негізгі заңдылықтары Сезгіштік және табалдырық Психологияда адамның түйсіне алу қабілетін сезгіштік деп атайды. Сезгіштікті: 1)
- 12. Түйсіктердін негізгі заңдылықтары Адаптация Сезім мүшелерінің сезгіштігі әсер етуші тітіркендіргіштерге біртіндеп бейімделуге байланысты да өзгеріи отырады.
- 13. Түйсіктердін негізгі заңдылықтары Сенсибилизация Егер адаптация анализаторлардың сезгіштігінің түрлі жағдайла-рға байланысты артуының төмендеуінің көрсеткіші болса, сенсибилизаңия
- 14. Түйсіктердін негізгі заңдылықтары Синестезия Тітіркендіргіштер сезім мүшелерінің біреуінде ғана түйсік туғызудың орнына сол сәтте басқа түйсіктердің,
- 15. Түйсік заңдылықтары Сезгіштік және табалдырық Адаптация Түйсіктердің өзара байланысы. Сенсибилизация
- 17. Скачать презентацию
Слайд 2Түйсiк –материалдық дүние заттары мен құбылыстарының, сондай-ақ организмнiң iшкi күйлерiнiң жеке қасиеттерiн бейнелеуде
Түйсiк –материалдық дүние заттары мен құбылыстарының, сондай-ақ организмнiң iшкi күйлерiнiң жеке қасиеттерiн бейнелеуде
Түйсік
Слайд 3Рецептор – бұл дененiң үстiнде немесе оның iшiнде орналасатын, және табиғаты жағынан әр
Рецептор – бұл дененiң үстiнде немесе оның iшiнде орналасатын, және табиғаты жағынан әр
Эволюция барысында әрбiр рецептор белгiлi бiр тiтiркендiргiшке арнайы бейiмделе отырып, дамыған. Осылайша, тангорецепторлар сипап сезудi сезiнуге, аусторецепторлар дәм сезу тiтiркендiргiштерiн түйсiнуге, стиборецепторлар – иiс сезуге, фонорецепторлар дыбыстық тiтiркендiргiштердi және фоторецепторлар жарықтық (немесе сәулелiк) рецепторларды түйсiнуге бейiмделген.
Слайд 4Түйсiктердiң жiктелуi
В. Вундтың энергетикалық жiктеуi. 1898 жылы В. Вундпен рецепторлардың адекватты тiтiркендiргiштердiң энергиясынан
Түйсiктердiң жiктелуi
В. Вундтың энергетикалық жiктеуi. 1898 жылы В. Вундпен рецепторлардың адекватты тiтiркендiргiштердiң энергиясынан
механорецепторлар ткандердiң деформациясының, жиырылуының немесе жылжуының механикалық энергиясын қабылдайды.
хеморецепторлар –Химиялық заттарға сезгiштiк бiр клеткалық организмдерде де болады. Құрлықтағы жануарларда олар тұмсықтық және ауыздық қуыста орналасқан. Хеморецепторлардың кейбiр ерекше түрлерi iшкi мүшелерде де кездеседi.
фоторецепторлар жарықтық энергияны қабылдайды. Жарықтық тiтiркендiргiштерге сезгiштiк филогенезде прогрессивтi түрде дамыған. Оның эволюциясы көру мүшесi – көздiң өзгеруiмен байланысты болды.
Слайд 5Түйсiктердiң жiктелуi
Шерингтон бойынша рецепторлар жiктеуi. 1906 жылы ағылшын физиологы. Шерингтонмен организмде орналасуы мен
Түйсiктердiң жiктелуi
Шерингтон бойынша рецепторлар жiктеуi. 1906 жылы ағылшын физиологы. Шерингтонмен организмде орналасуы мен
Экстероцептивтi сыртқы тiтiркендiргiштердiң әсерлерiне сезгiштiк. Ол бес негiзгi модалдықтан тұрады – көру, есту, сипап сезу, иiс сезу және дәм сезу. Экстероцептор маңызды бағдарлаушы және реттеушi қызмет атқарады. Обúектiнiң рецепторға әсерi бойынша экстероцепторлардың екi түрiн бөлiп көрсетедi: контакттық және дистакттық. Контакттық рецепторлар, дистанттыққа қарағанда, филогенезде ертерек қалыптасқан. Оларға дәм сезу, сипап сезу рецепторлары жатады. Дистанттыққа көру, есту, иiс сезу рецепторлары кiредi.
Проприоцептивтi - дененiң немесе оның бөлiктерiнiң кеңiстiктегi орналасуы мен қозғалысына сезiмталдық. Қозғалысты қабылдауға арналған проприоцепцияның түрiн кинестезия деп атайды.
Интероцептивтi – организмнiң iшкi ортасында жүретiн алмасу процестерiне сезгiштiк. Интероцепторлар Олар барлық iшкi мүшелерде кездеседi және сан-алуан органикалық процестерге - қанның химиялық құрамы мен қысымының өзгеруiне, ткандердiң температурасының өзгеруiне, асқазанның толуының және т.б. өзгеруiне жауап бередi. Интероцептивтi қызмет ету көбiнесе санадан тыс жүзеге асады.
Слайд 6Түйсiктердiң түрлерi
Есту түйсiктерi. Адамның есту түйсiктерi сөйлеу мен музыканы қабылдаумен байланысты.
Есту түйсiктерi есту
Түйсiктердiң түрлерi
Есту түйсiктерi. Адамның есту түйсiктерi сөйлеу мен музыканы қабылдаумен байланысты.
Есту түйсiктерi есту
Дауыс көмекейдегi дыбыс желбезегiнiң (шымылдығының) тербелiсiнен туады. Оның тербелiсi ауаның өтуiне және дыбыс желбезегiнiң керiлу күшiне байланысты болады.
Есту адаптациясы - есту сезiмталдығының түрлi дыбыс күшiне бейiмделуi.
Есту жiткiрлiгi - сыбырлап айтылған сөздi құлақтың ұзақтан анық есту қабiлетi.
Дыбыстық толқындар, бiрiншiден, тербелiстiң түрлi амплитудасымен сипатталады. Екiншiден, тербелiстiң жиiлiгi мен созылу ұзақтығына байланысты болады. Үшiншiден, тербелiс түрiмен сипатталады.
Слайд 7Түйсiктердiң түрлерi
Көру түйсiгi. Көру түйсiгi адамға өте бай әрi нәзiк ажыратылатын кең көлемдi
Түйсiктердiң түрлерi
Көру түйсiгi. Көру түйсiгi адамға өте бай әрi нәзiк ажыратылатын кең көлемдi
Көру түйсiгi көзге жарық сәулесiнiң әсерi нәтижесiнде пайда болады. Бiздiң көзiмiз жалпы түстердi емес, ал белгiлi бiр заттардың түсiн қабылдайды. Заттар бiзден белгiлi бiр қашықтықта орналасып, түрлi формада, көлемде және т.б. болады. Көру бiзге обúективтiк шындықтың барлық осы көптүрлi қасиеттерiн бейнелендiредi.
Слайд 8Түйсiктердiң түрлерi
Иiс сезу түйсiгi. Иiс сезу мен дәм сезу химиялық сезгiштiктiң түрлерi болып
Түйсiктердiң түрлерi
Иiс сезу түйсiгi. Иiс сезу мен дәм сезу химиялық сезгiштiктiң түрлерi болып
Иiс сезу түйсiгi мұрынға ауамен бiрге кiретiн әр түрлi заттардың молекулаларының әсерiнен пайда болады.
Слайд 9Түйсiктердiң түрлерi
Дәм сезу түйсiгi иiс сезу сияқты заттардың химиялық қасиеттерiмен шартталады. Дәм сезетiн
Түйсiктердiң түрлерi
Дәм сезу түйсiгi иiс сезу сияқты заттардың химиялық қасиеттерiмен шартталады. Дәм сезетiн
Дәм сезуде компенсация, яғни бiр дәм сезу түйсiгiнiң (тұзды) басқамен (қышқыл) басылып қалуы үлкен рөл атқарады.
Контраст құбылысымен қатар, дәм сезуде контраст құбылысы да орын табады. Мысалы, қант ерiтiндiсiнiң тәттi дәмiн түйсiну тұздың аз мөлшерiнiң қосындысынан күшейедi.
Дәм сезу түйсiктерi вегетативтiк жүйке жүйесi арқылы эмоциялық көңiл-күйге әсер етедi.
Слайд 10Түйсiктердiң түрлерi
Сипап сезу туйсіктері
Адамдардың еңбек әрекетінде ерекше орын алатын түйсіктерінің бірі — сипай
Түйсiктердiң түрлерi
Сипап сезу туйсіктері Адамдардың еңбек әрекетінде ерекше орын алатын түйсіктерінің бірі — сипай
Слайд 11Түйсіктердін негізгі заңдылықтары
Сезгіштік және табалдырық
Психологияда адамның түйсіне алу қабілетін сезгіштік деп атайды.
Сезгіштікті: 1)
Түйсіктердін негізгі заңдылықтары
Сезгіштік және табалдырық Психологияда адамның түйсіне алу қабілетін сезгіштік деп атайды. Сезгіштікті: 1)
Слайд 12Түйсіктердін негізгі заңдылықтары
Адаптация
Сезім мүшелерінің сезгіштігі әсер етуші тітіркендіргіштерге біртіндеп бейімделуге байланысты да өзгеріи
Түйсіктердін негізгі заңдылықтары
Адаптация Сезім мүшелерінің сезгіштігі әсер етуші тітіркендіргіштерге біртіндеп бейімделуге байланысты да өзгеріи
Слайд 13Түйсіктердін негізгі заңдылықтары
Сенсибилизация
Егер адаптация анализаторлардың сезгіштігінің түрлі жағдайла-рға байланысты артуының төмендеуінің көрсеткіші болса,
Түйсіктердін негізгі заңдылықтары
Сенсибилизация Егер адаптация анализаторлардың сезгіштігінің түрлі жағдайла-рға байланысты артуының төмендеуінің көрсеткіші болса,
Слайд 14Түйсіктердін негізгі заңдылықтары
Синестезия
Тітіркендіргіштер сезім мүшелерінің біреуінде ғана түйсік туғызудың орнына сол сәтте басқа
Түйсіктердін негізгі заңдылықтары
Синестезия Тітіркендіргіштер сезім мүшелерінің біреуінде ғана түйсік туғызудың орнына сол сәтте басқа
Слайд 15Түйсік
заңдылықтары
Сезгіштік және табалдырық
Адаптация
Түйсіктердің өзара байланысы. Сенсибилизация
Түйсік
заңдылықтары
Сезгіштік және табалдырық
Адаптация
Түйсіктердің өзара байланысы. Сенсибилизация