Жүйке тінің биохимияся презентация

Мақсатты: Жүйке им
пульстың дамуымен
оны өткізу механизмде
рін және заттар алма
суын ретеуде жүйке ті нің ерекше мәнін оқып білу.

Жоспары:
-Жүйке жасушалар.
-Жүйке импульстың дамуы және оны өткізуі.
-Синапстар.Түрлері.
-Медиаторлар.Міндеттері.
Инактивациясы.
-Синаптикалық өткізудің механизмдері.

Жүйке тіні
(3 жасушалық элементтер)
Нейрондар Нейроглия (жүйке жасушалар) Мезенхимді элементтер

Жүйке жүйе келесіні қамтамасыз етеді:
-ағзамен қоршаған орта
ның өзара байланысын
-метаболитикалық процестердің өзара байланысын және реттелуін

-ағзамен қоршаған ортаның өзара байланысын
-метаболитикалық процес
тердің өзара байланысын және реттелуін
-жасуша,тіндер,мүшелер және бүтін ағзаның физио
логиялық міндеттерін

Жуйке жасушалар (нейрондар)
Міндеттері: элект
риялық сигналдарды қабылдау, өткізу және беру.

Электриялық сигналдардың мәні жүйке жүйеде нейрон
ның міндетіне тәуелді. Осы мен байланысты белгілі: мотонейрондар \ олар бұл
шық еттердің белгілі топтары
ның жиырлуың шақыртатың сигналдардың қалыптасуын қамтамасыз етеді.

Сенсорлы нейрондар
олар әртүрлі қоздырғыш
тардың \сәуле, температу
ра химиялық әсер және т. б.\ әсері туралы мәлімет
терді іске асыратың сиг
налдарды қабылдайды.

Интернейрондар \ бірнеше әртүрлі қайнар көздерден түскен сенсорлы мәлімет терді талдап, арығарай дұрыс, сәйкес кимыл бүйріқтардың қалыпта
суын қамтамасыз етеді

Ес, сана,ойлау,сезім,
қызулық мидың міндетімен байланысты.
Жүйке жүйенін міндеттері
жүйке жасушалараның
\ нейрондар,жасушалардың глиялары\ міндеттерімен
байланысты.

Жүйке жасушаның құрылысы:
дендриттер
аксон
миелинді қабықша
Ранвье бұу (перехват)

1–ядро, 2 –ядрышко,
3–дендрит, 4–тигроид,
5 – пресинапс, 6–астро циттың аяғы, 7 – АГ,
8 – м.х.,
9– нейрофибриллалар
10– аксон, 11– миелин
ды қабықша, 12 –Ранвье буу, 13– ядро шванн жа сушалары, 14– синапс, 15– бұл
шық етті талшық
Нейроннын курылысы

Жүйке жасушалар - нейрондар

Нейроглиялар – бас және жұлын жүйке жасушаларың қоршайды . Бас мийда – нейрондар, нейроглиялар. ОЖЖ-ң ақ затты және шеткі жүйкелер негізінен нейроглия элементерімен және оның туындысы - миелиннаң тұрады.

Жүйке импульстың дамуы
және оны өткізуі.

Жүйке жасушалардың мембраналарында Na+, К+, Са 2+ , Cl— иондарды өткізетің каналдар бар.

Жүйке импульстер электр сигналдар болып табылады. Оларды тудыратың плазматика
лық мембрана арқылы өттетің иондардың ағыны.

Жүйке импульстың дамуын қамтамасыз ететін негізгі механизм
- жүйке жасушалардың мембранасында Nа+ және К+ мөлшерінің айырмасы есебінен дамитің мемб раналық потенциал.

Ол негізінен жасуша ішіндегі және оның сыртындағы К+ мөлшерінің катынасымен анықталады.

Бул үшін қажетті негізгі функциональді жүйелер
Nа+, К+ - АТФ –аза
Натрий және калий иондарды өткізуші каналдар

Тынышты қалпында натрий және калий иондарды өткізуші каналдар жабық. Nа+, К+ - АТФ –аза арқылы мембрананың екі жа
ғындағы Nа+, К+ мөлшерінің айырмашылығын қамтамасыз етеді. Электрохимиялық трансмембранды градиент нольге тен.

Бірақ зарядттардың орналасуы әртүрлі:мембрананың ішкі жағында теріс К+ жоғары, ал сыртқы жа ғында оң, Nа+ жоғары . Осымен байланысты электриялық потенциалдардың трансмембранды айырмашы лығы дамиды тынышты – потенциал. Ол -60 (- 70 ) мВ тең.

Тыныштық қалпында жүйке жасу ша мембранасының өткіз гіштігі К+ үшін жоғары ал Nа+ үшін төмен. Сондық тан нейронның ішінде К+ мөлшері өтте жоғары ал Nа+ төмен \ тынышты қалпы, -60 (- 70 ) мВ .

Тыныштық қалпында жүйке жасу ша мембранасының өткіз гіштігі К+ үшін жоғары ал Nа+ үшін төмен. Сондық тан нейронның ішінде К+ мөлшері өтте жоғары ал Nа+ төмен \ тынышты қалпы, -60 (- 70 ) мВ .

Тынышты калпында жүйке жасуша мембранасының ішкі жағының заряды теріс (-). Ал сыртқы жағының оң (+)

Әртүрлі агентердің әсері мен жүйке қозығанда Nа+ және К+ үшін аксон мемб ранасының өткізгіштігі қатті өзгереді. Алдымен Nа+ жасушаға кіруі күшееді /градиент бойынша /.

Нәтижесінде трансмем бранды электриялық потенциалдың мөлшері өзгереді , нольге тенеле ді \ мембрананың депо ляризациясы. Арығарай поляризация жалғасады.

Мембрананың потенциалы 1 милисекунда (-60мВ
+ 40 мВ дейін өзгереді) Мембрананың ішкі жағының заряды оңға (+) ал сыртқы жағының теріс (-) зарядка аусады. Нәтіжесінде әрекет потенциалы туындайды

Сонан кейін Nа+ каналдары жабылады ал К+ каналдары ашылады. К+ жасушаға кіреді.
Бұл процесске АТФ энергиясы пайдаланады және Nа+, К+ - АТФ –аза. Нәтіжесінде дамыл потенциалы
дамиды.

Аксонның бір бөлігінде дамыған әрекет потенциал иондардың диффузиясы арқылы, келесі бөлігте тынышты потенциалды төмендетіп, әрекет по тенциалдың дамуын қамтамасыз етеді.

Осы механизм арқы лы әрекет потенциал бүтіл аксоннан өтіп қабылдауші жасушаға жетеді \ жүйке импульс \

Жүйке импульстің синаптикалық жеткізу механизмдері.

Жүйке импульстің жеткізілуі
синапс арқылы іске асырылады. Сарапшы ретінде
медиаторлар пайдаланады.

Қоздіргіш СИНАПСТАР
Холинэргиялық \ нейромедиатор– ацетилхолин
Адренергиялық \нейромедиатор – дофамин, адреналин, норадреналин \
Серотонинді \ нейромедиатор – серотонин \.

СИНАПСТАР
Тежеуші синапстар: глицин, гамма-аминомайқышқылы.

Жүйке импульстің жеткізілуінде
сарапшы ретінде
медиаторлар пайдаланады.

Медиаторлар синапстарда ней
рондан нейронға ақпаратті бере
тін молекулалар

жүйке жасушаларда электриялық импульстардың дамуының ынталандырады
Қоздырғыш-

Нейрондарда электриялық импульстардің дамуың тежейді
Тежеуші

Синапс арқылы жүйке импульстың өткізуінің кезендері:
- аксон аяғына жеткен
эрекет потенциал синаптикалық көпіршіктен синаптикалық құысқа медиатордың бөлінуің шақыртады,

-медиатор басқа жасушаның мембранасына жылжиды (постсинаптикалық мембранаға)

Арығарай ол мемб рананың рецепторы мен, байланысып оның конформа циясының өзгеруін шақыртады.

Нәтижесінде
эрекет потенциалы
немесе эффекторлы жасушаның өзгешелік реакциясы (секреция, жыирлу және т.б. дамиды.

Сонынан медиатор
тор синаптикалық құыстан алынады немесе осы жерде қайтымсыз инакти
виацияға ұшырай
ды

- Холинэргиялық синапста медиаторы - ацетилхолин

Адренэргиялық синапстың медиаторлары –
дофамин, НА, А

Дофамин
Биол.мәні:
-дофамин → НА, А;
-мидың белгілері бөлігтерінде қимыл міндетерді ретеуне қатысады;

Дофамин
Паркинсонизм – мидың экстрапирамидті орта
лықтарында дофамин мөлшерінің өтте төмендеуі (тремор және т.б.)

Дофамин
Емдеуі: ДОФА қолданады, себебі дофамин қаннаң миға гемато-энцефалити
калық кедергі арқылы өтпейді. (ДОФА → дофамин)

Катехоламинді нейромедиарлар
дың адренергиялық синапстағы метаболизмі. Инактивациясы. А: -хиноидты тотығу
О-метильдену \О-метилтрансфераза \
дезаминдену (моноаминооксидаза).

Инактивациясы. НА:
О-метильдену \О-метилтрансфераза \
дезаминдену (моноаминооксидаза).

Тежеуші синапстар ( медиаторлары -гамма-аминомай қышқылы, глицин)

ГАМҚ инактивациясы – трансаминдену.

Эндорфиндер
Эндорфиндер, энкефалиндер β-липотропинның туындылары.
Метионин-энкефалин, пентапептид
(Тyr- Gly-Gly-Phe -Met).
Лейцин-энкефалин (Тyr-Gly-Gly-Phe-Leu
(Меt-Gly-Gly-Phe) тетрапептид

Кері байланыс
Тынышты және әрекет потенциал дардың биол.мәні.
Синапстың биол. мәні.

РЕФЛЕКСИВТЫ ТЕСТ
Рефлексия - субъектін өз өзіне, өз тұлғасына
/құндылықтар,қізіушіліқтар,себептер,эмоциялар, қылықтары \ ,
өз біліміне немесе өзінін меншікті жағдайына назар аудару