этнография презентация

МЭТА:
Рэкамендаваць беларускім прадпрымальнікам, якія займаюцца аграэкатурызмам у межах праграмы Greenways, як можна стварыць сядзібу адпачынку турыстаў у традыцыях нашай мясцовасці

Задачы:

1. Апісаць тыповы сядзібны комплекс першай паловы ХХ ст. на прыкладзе жылога будынка, які захаваўся ў вёсцы Дзесяціны Бокшыцкага сельскага савета

2. Паказаць інтэр’ер гасцініцы аграсядзібы ў стыле традыцыйнага жылля Цэнтральнай Беларусі

3. Пазнаёміць з мясцовай кухняй, промысламі і рамёствамі, фальклорам.

Метады даследавання:

Агульнанавуковыя гістарычныя:
А) вывучэнне пісьмовых крыніц:
-энцыклапедый, падручнікаў, літаратурных твораў.

- этнаграфічныя даследаванні:
а)назіранне,
б)вусны ( апытванне (інтэрв’ю), вывучэнне помнікаў вуснай творчасці),
в) збор этнаграфічных калекцый,
г)фіксацыя матэрыялаў ,
д) выяўленча-натуральныя (фотаздымкі),
е) выяўленча –графічныя ( чартяжы, схемы).

Напрамкі працы:
Народнае жыллё
Інтэр’ер традыцыйнага жылля
Мясцовая кухня: стравы, напоі
Промыслы і рамёствы
Фальклор

Народнае жыллё

Вуліца сектара “Центральная Беларусь”
Беларускі музей народнай архітэктуры і побыту ў Строчыцах.14 мая 2005 г.

Хата + сенцы + хата
(Будынак народнай школы пачатку XXст. З вёскі Калодчына Вілейскага раёна. Сектар “Центральная Беларусь”)

Тыпы сядзібнай забудовы
Аднарадны (пагонны) двор
хата+хата+сенцы+клець( раней быў хлеў)
Від з вуліцы

Від з понадворку

Фасад

Дзверы

Пуня

Калодзеж

Стопка

Пограб

Так захоўваліся вуллі зімой

Двор. Жатка /фрагменты/

Конная касілка

Хата+сенцы /Від з понадворку/

Фасад

Хата+сенцы, глухая сцяна
Від з вуліцы

Хата+хата+сенцы, глухая сцяна
Від з вуліцы.

Хата+хата+сенцы
Від з вуліцы з фасада

Адрына(пуня, сянніца)

Інтэр’ер традыцыйнага жылля

Мэбліроўка і размяшчэнне разнастайных бытавых рэчаў у хаце

Будынак народнай школы пачатку XXст. З вёскі Калодчына Вілейскага раёна. Сектар “Центральная Беларусь”.
Столь гарызантальная. Сцены хат нярэдка бялілі.

Покуць (красны кут)
найбольш шаноўнае месца ў хаце, асвечанае ўстойлівай традыцыяй духоўнага жыцця. Яна выконвала важную ролю ў паўсядзённых звычаях і абрадах. На покуці развешвалі абразы, убраныя ўзорнымі ручнікамі (набожнікамі), пучкі асвечаных у царкве жытнёвых каласоў і траў. Нярэдка абразы памяшчалі ў бажніцу, зробленую ў выглядзе драўлянай шафкі. Найбольш устойлівая сувязь у структуры інтэр’ера — размяшчэнне покуці па дыяганалі ад печы.

На покуці стаяў засланы абрусам стол, на ім звычайна пакідалі хлеб, прыкрыты ручніком ці абрусам. За абедам у будні дзень абрус здымалі, і ўся сям’я садзілася за стол, займаючы месца ў пэўнай паслядоўнасці:на покуці — гаспадар дома, за ім — па старшынстве іншыя члены сям’і.

Прыкметнай разнастайнасцю адрозніваліся дзіцячыя калыскі.

Печ. Беларускі музей народнай архітэктуры і побыту ў Строчыцах.

Чыгункі і гатаванне ежы.

Заслонка
Вілкі, чапяла

/Слуцкі этнаграфічнымузей /
“Бабін кут” (кухонны посуд і адпаведны інвентар)

Металічны посуд

Куток гаспадара

Калекцыя кабінета
гісторыі
ПРАС
ЛЯМПЫ

Вёска Дзесяціны, Слуцкага раёна, хата Акуловіч
Акуловіч Кацярына Майсеяўна з ручніком яе маці.
Ткацтва + Вязанне

Яшчэ адзін ручнік

Ткацкі выраб
Акуловіч Кацярына Майсеяўна з посцілкай яе маці

Ікона сям’і Акуловіч

Хата заможнага шляхціча. Музей старажытных промыслаў і тэхналогій ў Дудутках.

Прадметы побыту ў каморы

У клеці

Бязмены
Прыкметнай разнастайнасцю адрозніваўся бытавы інвентар.

Традыцыйныя стравы

У зборніку Сержпутоўскага “ Прымхі і забабоны беларусаў - паляшукоў “/частка трэйцяя. Заняцця. IV. Яда й піццё/.” ёсць вельмі цікавыя рэцепты:
957. Каб мясо доўго не псаваласо, яго трэба трохі апячы на агніў куродыме, а потым павесіць на волнум паветры.
958. Каб у гарачы час надошга схаваць м'ясо або звярыну, трэба яго ўтаптаць глыбоко ў гразь дзе-небудзь у балоце ці ў выжары.
960. Каб салонае мясо доўго не псаваласо, трэба яго залажыць у тую кваску, у якой перш было масло.
963. Як у квас палажыць кусок свянцонае крэйды, та ён доўга неперакісне.
964. Квашаныя агуркі трэба складаць у пасудзіну падпоўна й заліць іх вадою натшчэ серца, тагды агуркі ўсю зіму будуць поўныя і цвёрдыя, бы камень.
966. Бярозавы сок добра скісне й стане моцны, калі ў яго палажыць маладую дубіну з карою.” Сержпутоўскі А.К. Прымхі і забабоны беларусаў – паляшукоў.
«Сыр. 6 литров кислого молока. Свежее молоко поставить на пару дней в тёплое место. После того, как молоко скисло, процедить его в клинок и положить под гнёт. Через пару дней сыр можно подавать к чаю.
Вареный сыр. 6 литров молока, 50 г. уксуса, щепотка соли.
Молоко вскипятить, при кипении помешивать. Добавить уксус, соль. После того, как молоко откипело, процедить в клинок и положить под гнёт. Через 2-3 дня сыр можно подавать к чаю». Запісала Гук Кацярына 14.04.2010 г. ад Авілавай Валянціны Аляксеўны, 1966 года нараджэння, жыхаркі вёскі Заполле.

Промыслы і рамёствы

У зімовы час сялянская хата ператваралася ў рамесную майстэрню. Ля кутняй сцяны ці бліжэй да парога, паміж покуццю і “бабіным кутом”, ставілі кросны для ткацтва.

Істотную ролю ў мастацкім афармленні інтэр’ера жылля адыгрывалі прадметы ўзорнага ткацтва— посцілкі, дываны, абрусы, ручнікі, што адлюстроўвалі багатую самабытную творчасць мясцовых майстроў.

Ткацкія вырабы /посцілкі/

Ткацтва
Зінаіда Рыгораўна Красуцкая, жыхарка вёскі Заполле

Ткацкі станок
Старадарожская майстрыха ткацтва Марыя Волкава дае майстар – клас для нас 30.10.2003 г.

Вырабы Бартошык Наталлі Пятроўны

Выцінанкі Купчэня Наталлі Георгіеўны

Вырабы з бісеру Кацярыны Гук

Фальклор

Вёска Садовічы Мінскай вобласці. Хата калядоўшчыка.
Беларускі музей народнай архітэктуры і побыту ў Строчыцах.

На Масленіцу катаемся. Мы ў 5 класе.

Дажынкі. Мы ў 6-м класе

Багач. Мы ў 7-м класе.

Практычнае ўжыванне вынікаў даследавання:
1) Правядзенне ўрокаў гісторыі Беларусі па тэме “Наш край” з элементамі краязнаўства;
2) Выданне інфармацыйна-даведачнага буклета “Драўляная архітектура вёскі”;
3)Стварэнне турыстычнага маршрута “Драўляная архітэктура вёскі”;
4) Стварэнне майстэрань па народнай творчасці ў аграгарадке.

Вынікі працы:
Сабраны і сістэматызаваны этнаграфічны матэрыял.
Дадзеная праца можа дапамагчы адкрыць аграсядзібы з улікам мясцовых традыцый,звярнуць яшчэ большую ўвагу нашых суайчыннікаў на сваю гістарычную спадчыну.