Слайд 2
![](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-1.jpg)
Слайд 3
![Тест 10 Күзел-соруу хостуг-шөлээн, Күштүг,чоргаар чурттаар дээштиң, Билиг сүрүп кызып](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-2.jpg)
Тест 10
Күзел-соруу хостуг-шөлээн,
Күштүг,чоргаар чурттаар дээштиң,
Билиг сүрүп кызып чоруур
Биче чашка чагыг,сүме.
Чогаал
жанр-хевириниң аайы-биле кандыг чогаалдарга хамааржырыл?
А) танцы
Б)шүлүк
В) тоол
Г)ыры
Слайд 4
![Шүлүк](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-3.jpg)
Слайд 5
![Тест20 Номга ынакшыңар,ол силерниң амыдыралыңарны чиигедип,кижини хүндүлээринге ѳөредир.Кымның сѳстерил? А)А.Горький Б)Класс башкызы В)С.Пюрбю](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-4.jpg)
Тест20
Номга ынакшыңар,ол силерниң амыдыралыңарны чиигедип,кижини хүндүлээринге ѳөредир.Кымның сѳстерил?
А)А.Горький
Б)Класс башкызы
В)С.Пюрбю
Слайд 6
![А.М.Горький](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-5.jpg)
Слайд 7
![Тест 30 Эртинени черден казар, Эртемнерни номдан тывар. Узуп ижер](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-6.jpg)
Тест 30
Эртинени черден казар,
Эртемнерни номдан тывар.
Узуп ижер суг дег херек
Угаан-билиг далайы-ном!
Кым
деп авторнуң чүү деп чогаалындан үзүндү-дүр?
А)Ю.Кюнзегеш «Ном»
Б) С.Сарыг-оол «номга ынакшыңар»
В)С.Сарыг-оол «Ном»
Слайд 8
![С.Сарыг-оол «Ном»](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-7.jpg)
Слайд 9
![Тест 40 Тыва улустуң аас чогаалынга хамаарышпас чүүлдү тодарадыңар ? А) ыр-кожамык Б)шүлүк В)тоол Г)тывызык](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-8.jpg)
Тест 40
Тыва улустуң аас чогаалынга хамаарышпас чүүлдү тодарадыңар ?
А) ыр-кожамык
Б)шүлүк
В)тоол
Г)тывызык
Слайд 10
![Шүлүк](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-9.jpg)
Слайд 11
![Тест50 Тыва литератураның чогаалчыларынга кайы кижи хамаарышпас-тыр? 1)С.Тока 2)А.Даржай 3)С.Сүрүң-оол 4)В.Көк-оол 5)Ш.В.Кара-оол 6)С.Пюрбю 7)В.Эренчин](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-10.jpg)
Тест50
Тыва литератураның чогаалчыларынга кайы кижи хамаарышпас-тыр?
1)С.Тока
2)А.Даржай
3)С.Сүрүң-оол
4)В.Көк-оол
5)Ш.В.Кара-оол
6)С.Пюрбю
7)В.Эренчин
Слайд 12
![Ш.В.Кара-оол](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-11.jpg)
Слайд 13
![Билиглер,билдингир сѳстер 10 Ном-силерниң башкыңар болгаш сүмелекчиңер. Кымның сѳстери-дир?](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-12.jpg)
Билиглер,билдингир сѳстер 10
Ном-силерниң башкыңар болгаш сүмелекчиңер.
Кымның сѳстери-дир?
Слайд 14
![С.Маршак](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-13.jpg)
Слайд 15
![Билиглер 20 Үлегер домак деп чүл?](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-14.jpg)
Билиглер 20
Үлегер домак деп чүл?
Слайд 16
![Үлегер домак дээрге сургаал уткалыг домак болур](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-15.jpg)
Үлегер домак дээрге сургаал уткалыг домак болур
Слайд 17
![Билиглер 30 Тыва дылда каш тускай чугаа кезээ барыл?](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-16.jpg)
Билиглер 30
Тыва дылда каш тускай чугаа кезээ барыл?
Слайд 18
![6](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-17.jpg)
Слайд 19
![Билиглер 40 Деңнелге деп чүл?](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-18.jpg)
Билиглер 40
Деңнелге деп чүл?
Слайд 20
![Деңнелге дээрге дег,ышкаш деп эдеринчилерниң дузазы-биле тургустунар, кандыг-бир чүвелерниң демдээн ѳске чүвелерге деңнээни болур](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-19.jpg)
Деңнелге дээрге дег,ышкаш деп эдеринчилерниң дузазы-биле тургустунар, кандыг-бир чүвелерниң демдээн ѳске
чүвелерге деңнээни болур
Слайд 21
![Деңнелге дээрге кандыг-бир чүвени азы болуушкунну ѳске бир чүвеге азы болуушкунга дөмейлээрин ынча дээр.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-20.jpg)
Деңнелге дээрге кандыг-бир чүвени азы болуушкунну ѳске бир чүвеге азы болуушкунга
дөмейлээрин ынча дээр.
Слайд 22
![Билиглер 50 Эпитет деп чүл?](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-21.jpg)
Билиглер 50
Эпитет деп чүл?
Слайд 23
![Эпитет дээрге кандыг-бир чүвениң азы болуушкуннуң онзагай шынарын тайылбырлаарынга болгаш тодарадырынга уран ажыглаан сөс болур.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-22.jpg)
Эпитет дээрге кандыг-бир чүвениң азы болуушкуннуң онзагай шынарын тайылбырлаарынга болгаш тодарадырынга
уран ажыглаан сөс болур.
Слайд 24
![Тоолдар 10 Алдын даңгыназының чуруун хатка алзыпкаш,караты-Хаанга даңгыназыын хунааттырып алыр.Кайы тоолдуң маадыры-дыр?](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-23.jpg)
Тоолдар 10
Алдын даңгыназының чуруун хатка алзыпкаш,караты-Хаанга даңгыназыын хунааттырып алыр.Кайы тоолдуң
маадыры-дыр?
Слайд 25
![Балыкчы Багай-оол](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-24.jpg)
Слайд 26
![Тоолдар 20 Бүгү аң-мең,мал-маган боттарын ончалажып-санажып келирге,чыышта чаңгыс адыг ирей](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-25.jpg)
Тоолдар 20
Бүгү аң-мең,мал-маган боттарын ончалажып-санажып келирге,чыышта чаңгыс адыг ирей келбээн болган.Ол
кончуг томаанныг ирей маргылдааны үзүп шыдаар боор дээш,ам ынаар сөктүп каап-тырлар. Кайы тоолдуң маадырлары-дыр?
Слайд 27
![К-Э.Кудажы «Маргылдаа »](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-26.jpg)
Слайд 28
![Тоолдар 30 Далай сугну чаңгыс так кылыр,кудук сугну чаңгыс ток](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-27.jpg)
Тоолдар 30
Далай сугну чаңгыс так кылыр,кудук сугну чаңгыс ток кылыр-чүве тургузар
ийик сен бе?!Орта кижи чиир эът чок-тур.Борта эңмежок эътти бодуң дооза маңгыстап-тыр сен!Улуг парның бажы чыдыр,ортун парның ооргазы чыдыр-диген.
Слайд 29
![Ашак болгаш парлар](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-28.jpg)
Слайд 30
![Тоолдар 40 Ак ,кара аъттарлыг ийи алышкы чурттап чорааннар.Оларның бирээзиниң](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-29.jpg)
Тоолдар 40
Ак ,кара аъттарлыг ийи алышкы чурттап чорааннар.Оларның бирээзиниң сагыжы багай,ѳскезиниң
сагыжы эки.Сѳөлүнде барып экизи бажын ажыр байый бээр. Кайы тоолдуң маадырлары-дыр?
Слайд 31
![Ак сагыш, Кара сагыш](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-30.jpg)
Слайд 32
![Тоолдар 50 К-Э.Кудажының «Кым эң ажыктыгыл?» деп тоолунуң маадырларын адаңар.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-31.jpg)
Тоолдар 50
К-Э.Кудажының «Кым эң ажыктыгыл?» деп тоолунуң маадырларын адаңар.
Слайд 33
![Сырбык,торга,койгун,сыын,кас,буур,элик,аът,инек,хой,теве,адыг](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-32.jpg)
Сырбык,торга,койгун,сыын,кас,буур,элик,аът,инек,хой,теве,адыг
Слайд 34
![«Улустуң аас чогаалы» 10 Улустуң аас чогаалынга чүлер хамааржырыл?](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-33.jpg)
«Улустуң аас чогаалы» 10
Улустуң аас чогаалынга чүлер хамааржырыл?
Слайд 35
![Тывызык, үлегер домак,ыр-кожамык, алгыш-йѳрээл, тоолдар,маадырлыг тоолдар.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-34.jpg)
Тывызык, үлегер домак,ыр-кожамык, алгыш-йѳрээл, тоолдар,маадырлыг тоолдар.
Слайд 36
![«Улустуң аас чогаалы » 20 Артык чүүлдү ап каавыт: Тывызык,шүлүк, үлегер домак,тоол,йөрээл](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-35.jpg)
«Улустуң аас чогаалы » 20
Артык чүүлдү ап каавыт:
Тывызык,шүлүк, үлегер домак,тоол,йөрээл
Слайд 37
![Шүлүк](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-36.jpg)
Слайд 38
![«Улустуң аас чогаалы » 30 3 эртем-билиг дугайында үлегер домактан чугаалаңар.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-37.jpg)
«Улустуң аас чогаалы » 30
3 эртем-билиг дугайында үлегер домактан чугаалаңар.
Слайд 39
![. 1.Эртем чокта,эртен база дүн. 2.Эртемнерни номдан тывар, Эртинени черден](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-38.jpg)
.
1.Эртем чокта,эртен база дүн.
2.Эртемнерни номдан тывар,
Эртинени черден казар
3.Ажылдан дескен түрегге дүжер,
Билигден
дескен чазыгга дүжер
Слайд 40
![«Улустуң аас чогаалы» 40 Улуг хову чытса-даа-, Оъду-сиген чок, Улуг чаа турза-даа- Ханы-чини чок. Тывызыкты тывар.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-39.jpg)
«Улустуң аас чогаалы» 40
Улуг хову чытса-даа-,
Оъду-сиген чок,
Улуг чаа турза-даа-
Ханы-чини чок. Тывызыкты
тывар.
Слайд 41
![Шыдыраа](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-40.jpg)
Слайд 42
![«Улустуң аас чогаалы » 50 Тыва улустуң ырларын адаңар.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-41.jpg)
«Улустуң аас чогаалы » 50
Тыва улустуң ырларын адаңар.
Слайд 43
![Хандагайты,Межегей,Алды баштыг Кара-Дагны, Теве-Хая,тооруктуг долгай таңдым,Ѳдүген-Тайга,Чашпы-Хем](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-42.jpg)
Хандагайты,Межегей,Алды баштыг Кара-Дагны, Теве-Хая,тооруктуг долгай таңдым,Ѳдүген-Тайга,Чашпы-Хем
Слайд 44
![«Шагаа» 10 Шагаада даңгаар эртен сагыыр ужурлуг чаңчыл.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-43.jpg)
«Шагаа» 10
Шагаада даңгаар эртен сагыыр ужурлуг чаңчыл.
Слайд 45
![Саң](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-44.jpg)
Слайд 46
![«Шагаа » 20 Шагаа сагыыр ужурлуг чаңчылдарны адаңар](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-45.jpg)
«Шагаа » 20
Шагаа сагыыр ужурлуг чаңчылдарны адаңар
Слайд 47
![Саң салыр, амырлажыр, одун дагыыр, тыва оюннар ойнаар, мѳөрейлежир, бардамнаар.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-46.jpg)
Саң салыр, амырлажыр,
одун дагыыр, тыва оюннар ойнаар, мѳөрейлежир, бардамнаар.
Слайд 48
![«Шагаа » 30 Тыва чемнерни адаңар](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-47.jpg)
«Шагаа » 30
Тыва чемнерни адаңар
Слайд 49
![Сүт, хойтпак, ээжегей, кадык, курут, чѳкпек, ааржы, саржаг, манчы,эът…](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-48.jpg)
Сүт, хойтпак, ээжегей, кадык, курут, чѳкпек, ааржы, саржаг, манчы,эът…
Слайд 50
![«Шагаа » 40 Шагаа деп сөстү тайылбырлаңар.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-49.jpg)
«Шагаа » 40
Шагаа деп сөстү тайылбырлаңар.
Слайд 51
![Шаг агы, шаг чаазы](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-50.jpg)
Слайд 52
![«Шагаа » 50 Шагааны тывага каш чылда катап эрттирип эгелээнил?](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-51.jpg)
«Шагаа » 50
Шагааны тывага каш чылда катап эрттирип эгелээнил?
Слайд 53
![1988 чылда](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-52.jpg)
Слайд 54
![«Маадырлар » 10 Баштай мени эки номчааш,боданзыңза, Бажың мээзи орталаныр…](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-53.jpg)
«Маадырлар » 10
Баштай мени эки номчааш,боданзыңза,
Бажың мээзи орталаныр…
Чулчурбастап,мактанмастап,
Чугаа,сѳзүң чазалыр… деп
…бодаан.Кайы чогаалда кым деп маадыр-дыр?
Слайд 55
![Салчак Серен «Ном биле портфель» Ном](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-54.jpg)
Салчак Серен
«Ном биле портфель»
Ном
Слайд 56
![«Маадырлар» 20 Бир эвес мен хоралыг курттарны чыып чип турбаан](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-55.jpg)
«Маадырлар» 20
Бир эвес мен хоралыг курттарны чыып чип турбаан болзумза,чеже-хире
ыяш кадып,сынып калган турбазыл?
Кым деп маадырның сѳстерил?
Слайд 57
![К-Э.Кудажы «Кым эң ажыктыгыл?» Торга.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-56.jpg)
К-Э.Кудажы «Кым эң ажыктыгыл?» Торга.
Слайд 58
![«Маадырлар» 30 Авазыбиле угбазы аъш-чем дилеп чоруптарга чадырынга кымнар артып каар ийик?](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-57.jpg)
«Маадырлар» 30
Авазыбиле угбазы аъш-чем дилеп чоруптарга чадырынга кымнар артып каар
ийик?
Слайд 59
![. Каңгый, Шомуктай, Тывыкы](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-58.jpg)
.
Каңгый, Шомуктай, Тывыкы
Слайд 60
![«Маадырлар» 40 Күжүр .ачай,чоруп-ла көрейн. Ам-на чѳпшээреп көр.Мооң-биле бѳгүн дөрт ѳшкү кежи кургады эттедим…](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-59.jpg)
«Маадырлар» 40
Күжүр .ачай,чоруп-ла көрейн. Ам-на чѳпшээреп көр.Мооң-биле бѳгүн дөрт ѳшкү
кежи кургады эттедим…
Слайд 61
![С.Сарыг-оол «Ол-ла Маскажык» Маскажык](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-60.jpg)
С.Сарыг-оол «Ол-ла Маскажык» Маскажык
Слайд 62
![«Маадырлар » 50 Бичии кадарчы хоюн бөрүге чиртип алырга ,кожай](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-61.jpg)
«Маадырлар » 50
Бичии кадарчы хоюн бөрүге чиртип алырга ,кожай ону
бар шаа-биле эттээр дээш кыжанып турар.оон ачазы суглар кѳжүп чоруурунга белеткенип турар.Кым деп маадыр-дыр?
Слайд 63
![Лопсанчап](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-62.jpg)
Слайд 64
![Түңнелдерни үндүрээл!](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/511911/slide-63.jpg)