Слайд 2
![Негізгі гистосәйкестік комплексі (НГК) (Major Histocompatibility Соmplex - MHC) –](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-1.jpg)
Негізгі гистосәйкестік комплексі (НГК) (Major Histocompatibility Соmplex - MHC) – жасушалық
иммундық реакцияларда маңызды қызмет атқаратын организмнің жасушаларындағы беткей ақуыздар тобы.
Адамның НГК-сі HLA (Human Leukocyte Antigen) деп аталады. HLA 1952 жылы лейкоциттер антигендерін зерттеу кезінде ашылған.
HLA антигендері жасушалардың бетінде орналасқан гликопротеидтер.
HLA антигендері бөгде антигендерге қарсы иммундық жауапты реттейді және өздері де күшті антиген болып табылады.
Слайд 3
![Хромосоманың құрылысы](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-2.jpg)
Слайд 4
![HLA генінің 6 хромосомада орналасуы](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-3.jpg)
HLA генінің 6 хромосомада орналасуы
Слайд 5
![НГК-нің қызметтері: 1) иммундық жауап кезінде жасуша аралық әрекеттесуді іске](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-4.jpg)
НГК-нің қызметтері:
1) иммундық жауап кезінде жасуша аралық әрекеттесуді іске асырады.
НГК молекулаларының көмегімен бөгде антигендік материал Т-жасушалық антигенді танушы рецепторларға таныстырылады (презентация).
Слайд 6
![НГК-нің қызметтері: 2) HLA-аймақ организмнің жалпы иммунологиялық реактивтілігіне жауапты болып](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-5.jpg)
НГК-нің қызметтері:
2) HLA-аймақ организмнің жалпы иммунологиялық реактивтілігіне жауапты болып табылады.
HLA-аймақта
организмді белгілі антигенге қарсы иммундық жауап түзуге қабілетті ететін арнайы иммундық жауап гені (Ir - immune response) болады, және бұл қызмет ауруларға бейімділікті анықтайды.
Слайд 7
![Гистосәйкестік гендері екі топқа бөлінеді: I-топ II-топ](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-6.jpg)
Гистосәйкестік гендері екі топқа бөлінеді:
I-топ
II-топ
Слайд 8
![Гистосәйкестік генінің I-тобы: Қалыпты жағдайда HLA жүйесінің I-топтағы антигендері барлық ядросы бар жасушаларда болады.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-7.jpg)
Гистосәйкестік генінің I-тобы:
Қалыпты жағдайда HLA жүйесінің
I-топтағы антигендері барлық ядросы бар
жасушаларда болады.
Слайд 9
![I-топтағы HLA молекуласының структурасы Альфа-полипептидті тізбектері: 340 аминоқышқыл қалдықтарынан құралып,](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-8.jpg)
I-топтағы HLA молекуласының структурасы
Альфа-полипептидті тізбектері:
340 аминоқышқыл қалдықтарынан құралып, жасушадан тыс
үш доменнен (альфа1, альфа2, альфаЗ), бір трансмембраналық бөліктен және цитоплазма ішілік «құйрықтан» тұрады.
Бета-тізбегі 100 аминқышқылынан құралған жасушадан тыс домені бар бета-2-микроглобулин болып табылады.
«Пептидті байланыстырушы жүлге» екі альфа-спиральдан («қабырға») және антипараллельді бета-қатпардан («түбі») пайда болады.
Слайд 10
![HLA I молекуласының көрінісі](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-9.jpg)
HLA I молекуласының көрінісі
Слайд 11
![HLA I молекуласының антигенді таныстыру (презентация) механизмі](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-10.jpg)
HLA I молекуласының антигенді таныстыру (презентация) механизмі
Слайд 12
![HLA I тобының молекуласы антигеннің пептидтерін Т-лимфоцит-киллер/супрессорларға таныстырады (презентация)](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-11.jpg)
HLA I тобының молекуласы антигеннің пептидтерін Т-лимфоцит-киллер/супрессорларға таныстырады (презентация)
Слайд 13
![Гистосәйкестік гендерінің II-тобы: HLA II-тобы В-лимфоциттерде, макрофагтарда және дендриттік жасушаларда](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-12.jpg)
Гистосәйкестік гендерінің II-тобы:
HLA II-тобы В-лимфоциттерде, макрофагтарда және дендриттік жасушаларда
(яғни антигенді презентациялаушы жасушаларда) болады. Гамма-интерферон сияқты цитокиндердің әсерімен HLA II-тобының молекулалары Т-лимфоциттерде, эндотелиалды және эпителиалды жасушаларда да болуы мүмкін.
Слайд 14
![HLA II-тобы молекуласының структурасы Альфа-тізбектері мен бета-тізбектері 230 аминқышқылының қалдықтарынан](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-13.jpg)
HLA II-тобы молекуласының структурасы
Альфа-тізбектері мен бета-тізбектері 230 аминқышқылының қалдықтарынан тұратын жасушадан
тыс екі доменнен (альфа 1 и альфа 2, бета 1 и бета 2) және трансмембраналық бөлік пен плазма ішілік «құйрықтан» құралған.
Пептидті байланыстырушы жүлге альфа және бета полипептидті тізбектердің альфа 1 және бета 2 домендерінен түзілген: олардың альфа-спиральдері «қабырғасы« және антипараллелді бета-қатпарлары «түбі» болып табылады.
Слайд 15
![HLA II молекуласының көрінісі](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-14.jpg)
HLA II молекуласының көрінісі
Слайд 16
![HLA II молекуласының антигенді таныстыру (презентация) механизмі](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-15.jpg)
HLA II молекуласының антигенді таныстыру (презентация) механизмі
Слайд 17
![HLA II-тобының молекуласы антигеннің пептидін Т-лимфоцит-хелперлерге таныстарды.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-16.jpg)
HLA II-тобының молекуласы антигеннің пептидін Т-лимфоцит-хелперлерге таныстарды.
Слайд 18
![HLA жүйесі антигендерінің сипаттамасы](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-17.jpg)
HLA жүйесі антигендерінің сипаттамасы
Слайд 19
![Трансплантациялық иммунитет](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-18.jpg)
Трансплантациялық
иммунитет
Слайд 20
![Трансплантацияның түрлері Аутотрансплантация - өз ұлпаларын қондыру Аллотрансплантация – бір](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-19.jpg)
Трансплантацияның түрлері
Аутотрансплантация - өз ұлпаларын қондыру
Аллотрансплантация – бір биологиялық түрдің ішінде
мүшелер мен ұлпаларды қондыру
Ксенотрансплантация - әртүрлі биологиялық түрдің ішінде мүшелер мен ұлпаларды қондыру
Изотрансплантация – ұқсас егіздер арасындағы немесе генетикалық ұқсас жануарлар арасындағы қондырулар
Слайд 21
![Трансплантаттың кері тебілу түрлері Аса жедел – реципиенттің қан ағымына](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-20.jpg)
Трансплантаттың кері тебілу түрлері
Аса жедел – реципиенттің қан ағымына трансплантатты қосқан
бойда дамиды
Жедел – трансплантациялаудан кейін бірінші аптада дамиды
Созылмалы – бірнеше айдан немесе жылдан кейін дамиды
Слайд 22
![Аса жедел кері тебілудің ерекшеліктері Реципиентте алдын ала антиденелердің болуы](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-21.jpg)
Аса жедел кері тебілудің ерекшеліктері
Реципиентте алдын ала антиденелердің болуы
Гуморалдық иммундық жауаптың
түзілуі
Иммундық жауапта комплемент жүйесінің қатысуы
Гемокоагуляция механизмінің іске қосылуы
Фибрин түзіліп, қан тамырларында тромб пайда болуы.
Слайд 23
![Жедел кері тебілудің ерекшеліктері Иммунсупрессивтік емнің жетіспеушілігі Жасушалық иммундық жауаптың](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/16507/slide-22.jpg)
Жедел кері тебілудің ерекшеліктері
Иммунсупрессивтік емнің жетіспеушілігі
Жасушалық иммундық жауаптың түзілуі
Т-лимфоциттердің (Тк, Тх)
қатысуы
Пептидтер донордың жасушаларымен (лейкоцит-пассажир) таныстырылады
Донордың антигендері HLA I және HLA II молекулаларында орналасады.