Слайд 2
![Сүз әйтергә тәвәкәллек кирәк, Сүз йөрәккә ялкын үткәрә; Сүз киптерә,](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/488842/slide-1.jpg)
Сүз әйтергә тәвәкәллек кирәк,
Сүз йөрәккә ялкын үткәрә;
Сүз киптерә, төп башына терәп,
Сүз
меңнәрне яуга күтәрә.
Сүз зиһенне кайрый кайрак кебек,
Сүз сафларны ипли корычтай;
Сүз көрәшкә чыга байрак кебек,
Сүз дошманны кисә кылычтай.
( Г. Афзал)
Слайд 3
![“Сөйләгәндә төкрек чәчмәгез. Бәлки яулык илә авызыгызны каплагыз һәм башыгызны](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/488842/slide-2.jpg)
“Сөйләгәндә төкрек чәчмәгез. Бәлки яулык илә авызыгызны каплагыз һәм башыгызны
чит тарафка чөегез.”
“Бөекләр сөйләшкәндә, сүзгә катнаш-магыз. Бер сүзне күп мәртәбә кабатла-магыз.”
“ Кем генә булсагыз да, адәм балалары белән әдәпле мөгамәлә кылыгыз.”
“ Йомшак вә мөлаем сүзле, ихласлы булыгыз.” Р. Фәхреддин
Слайд 4
![Нәрсә ул лексика?](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/488842/slide-3.jpg)
Слайд 5
![Лексика (грекча – сүз) – сүзләр җыелмасы. Лексика дип теге](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/488842/slide-4.jpg)
Лексика (грекча – сүз) – сүзләр җыелмасы. Лексика дип теге
яки бу телнең сүзлек составын, җирле сөйләшләрдәге сүзләр җыелмасын
теге яки бу кешенең сүзләр җыел-
масын, әдәби әсәрнең сүзлек соста-вын атыйлар.
Слайд 6
![“Лексикология” бүлеге нәрсә өйрәнә?](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/488842/slide-5.jpg)
“Лексикология” бүлеге нәрсә өйрәнә?
Слайд 7
![Лексикология – телнең лексика-сын өйрәнә торган фән атамасы.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/488842/slide-6.jpg)
Лексикология – телнең лексика-сын өйрәнә торган фән атамасы.
Слайд 8
![Лексикография дип нәрсә атала ?](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/488842/slide-7.jpg)
Лексикография дип нәрсә атала ?
Слайд 9
![Телдәге сүзләрне җыю, теркәү, сүзлекләр төзү, сүзлекләрнең төрләрен өйрәнүне лексикогра-фия башкара.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/488842/slide-8.jpg)
Телдәге сүзләрне җыю, теркәү, сүзлекләр төзү, сүзлекләрнең төрләрен өйрәнүне лексикогра-фия
башкара.
Слайд 10
![Түбәндәге сүзләр белән туры һәм күчерелмә мәгънәле сүзтезмәләр төзеп языгыз. Кайнар, тәмле, туры, алтын, җылы.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/488842/slide-9.jpg)
Түбәндәге сүзләр белән туры һәм күчерелмә мәгънәле сүзтезмәләр төзеп языгыз.
Кайнар, тәмле,
туры, алтын, җылы.
Слайд 11
![Дөреслеген тикшер! кайнар аш тәмле алма туры сызык алтын йөзек](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/488842/slide-10.jpg)
Дөреслеген тикшер!
кайнар аш
тәмле алма
туры сызык
алтын йөзек
җылы көн
кайнар яшь
тәмле телле
туры сүзле
алтын
куллы
җылы караш
Слайд 12
![“ Кем күбрәк ? “ “ Умырзая “ сүзеннән кайсы төркем мөмкин кадәр күбрәк сүзләр төзи.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/488842/slide-11.jpg)
“ Кем күбрәк ? “
“ Умырзая “ сүзеннән кайсы төркем мөмкин
кадәр күбрәк сүзләр төзи.
Слайд 13
![Түбәндәге мәкальләрдән антонимнарны тап. Хезмәтнең тире ачы булса да, җимеше](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/488842/slide-12.jpg)
Түбәндәге мәкальләрдән антонимнарны тап.
Хезмәтнең тире ачы булса да, җимеше тат-лы.
Өең кысан
булса да күңелең иркен булсын.
Яхшы тел –яз кебек, яман тел көз кебек.
Туры әйткән котылган, ялганлаган тотыл-ган.
Сөйдергән дә - тел, биздергән дә - тел.
Күп сүзнең азы яхшы.
Слайд 14
![Бирелгән сүзләрнең синонимнарын уйлап яз. Зифа, өлкән, эссе, дус, саф.](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/488842/slide-13.jpg)
Бирелгән сүзләрнең синонимнарын уйлап яз.
Зифа, өлкән, эссе, дус, саф.
Слайд 15
![Дөреслеген тикшер ! Зифа, чибәр, сылу, кәркәм, нәфис,матур. Өлкән, эре,](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/488842/slide-14.jpg)
Дөреслеген тикшер !
Зифа, чибәр, сылу, кәркәм, нәфис,матур.
Өлкән,
эре, дәү, олы, зур.
Эссе, кайнар, кызу.
Дус, иптәш, ахирәт, сердәш.
Саф, пакь, керсез, чиста.
Слайд 16
![Омоним сүзләр белән җөмләләр төзегез. Ат – ат, җәй –](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/488842/slide-15.jpg)
Омоним сүзләр белән җөмләләр төзегез.
Ат – ат, җәй – җәй, көзге
– көзге, йөз – йөз.
Слайд 17
![Фразеологизмнарны күрсәтегез. 1.телен йоту 2. ризыгын йоту 3. су йоту](/_ipx/f_webp&q_80&fit_contain&s_1440x1080/imagesDir/jpg/488842/slide-16.jpg)
Фразеологизмнарны күрсәтегез.
1.телен йоту
2. ризыгын йоту
3. су йоту
4. чәйнәп йоту
1. аш пешмәү
2.
борчак пешмәү
3. бәрәңге пешмәү
4. ботка пешмәү