Содержание
- 2. НЕРВ ЖҮЙЕСІНІҢ ФИЗИОЛОГИЯСЫ Нерв жүйесінің маңызы Нерв ұлпасының құрлымдық-қызметтік ұйымдасуы Рефлекс – нерв әрекетінің негізгі көрінісі
- 3. Нерв жүйесі организмді өзгеріп отыратын сыртқы орта факторларына бейімдеп, оның біртұтастығын қамтамасыз етеді. Нерв жүйесі жасушалардың
- 4. Нерв жүйесін негізгі 2 бөлімге бөліп қарастырады: Орталық нерв жүйесі: жұлын мен бас миы Шеткі нерв
- 5. Нерв жүйесінің бөлімдері
- 6. НЕРВ ҰЛПАСЫ Нерв ұлпасын 2 түрлі жасушалар құрайды: нейрон және глиалдық немесе нейроглия жасушалары. Нерв жасушылырының
- 7. Нерв ұлпасы
- 8. НЕЙРОН Негізгі қызметі: нерв импульстерін өрбіту, ақпаратты қабылдау, өңдеу, сақтау, одан әрі беру үрдістері іске асырады.
- 9. НЕЙРОННЫҢ ЖАЛПЫ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ ҰЙЫМДАСУЫ
- 10. НЕЙРОНДАРДЫҢ ӨСІНДІЛЕР САНЫНА БАЙЛАНЫСТЫ ЖІКТЕЛУІ Әртүрлі нейрондар денелерінен шығатын өсінділердің саны бірдей болмайды. Осыған орай оларды
- 11. НЕЙРОНДАРДЫҢ ӨСІНДІЛЕР САНЫНА БАЙЛАНЫСТЫ ТҮРЛЕРІ
- 12. Нерв жүйесі нерв ұлпаларынан тұрады Нейрон және глиальдық немесе нейроглия жасушалары. Информацияны қабылдау, өңдеу, сақтау, одан
- 13. Нейрондар денелерінен шығатын өсінділердің саны бірдей болмайды Оларды униполярлы, псевдоуниполярлы, биополярлы, мультиполярлы деп бөледі. Униполярлы нейрондарда
- 14. Нейрондар қызметі жағынан 3 топқа жіктеледі: Афференттік (сезімтал, ќозуды орталық нерв жүйесіне ќарай(ОНЖ) өткізеді); Эфференттік (моторлы,
- 15. Нерв талшықтарының қасиеттері. Нерв талшықтарының яғни нерв жасушала өсінділерінің ең негізгі қасиеті - өздері арқылы қозу
- 16. Невтерден қозу өтудің заңдары. Нерв талшығы морфологиялық функциональдық зақымданбаған, сау болуы керек. Мұны талшықтың анатомиялық және
- 17. Орталық нерв жүйесіндегі нерв орталықтары арқылы қозудың өтуі
- 18. Нерв орталығы белгілі бір рефлекстердің жүзеге асуына қажетті және ағзадағы белгілі бір қызметтерді реттеуді жүзеге асыратын
- 19. Қозуды біржақты өткізу Орталық нерв жүйесінде қозу тек бір жақты, рецепторлық нейроннан эффекторлық нейронға қарай өткізіледі.
- 20. Нерв орталықтары арқылы қозудың кешеуілдеп өтуі Бұл қасиет синапстардың санына байланысты. Себебі, рефлекторлық доға жүйесінде қозу
- 21. Нерв орталықтарында қозудың жинақталу құбылысы Жинақталу құбылысын нерв орталықтарының қасиеті ретінде алғаш байқап сипаттаған И.М.Сеченов (1863)
- 22. Қозу ырғағының трансформациясы Нерв орталықтары өздеріне келген импульстер ырғағын өзгерте алады, трансформациялайды. Сол себептен де нерв
- 23. Әрекет соңы Бұл қасиет жауап реакциясының ұзақтығы тітіркендіру ұзақтығынан артық бола алуында. Неғұрлым тітіркендіру күші жоғары
- 24. Нерв орталықтарының шаршауы Нерв талшықтарына қарағанда нерв орталықтары жеңіл және тез шаршайды. Сондықтан да афферентік нерв
- 25. Организм функцияларының үйлесімділігі (координациясы)
- 26. Көптеген мүшелердің қызметтерін біріктіріп, байланыстырып, сыртқы ортаның әсеріне бейімделуін орталық нерв жүйесінде ағзаның қызметтерінің үйлестірілуі дейді.
- 27. Жалпы ақырғы жол принципі Бұл принципті ағылшын физиологы Ч.Шеррингтон қалыптастырған. Әртүрлі көптеген афференттік талшықтар арқылы орталық
- 28. Иррадиация принципі Орталық нерв жүйесінде қозудың таралуын иррадиация деп атайды. Егер әсер ететін тітіркендіргіш күшті және
- 29. Индукция принципі Нерв орталығында қозу - тежелуге немесе тежелу- қозуға жылдам ауысады, сонымен қатар бір нерв
- 30. Доминанта принципі Бұл принципті А.А.Ухтомский ашты және оны ол нерв орталықтары жұмысының негізгі принципі деп есептеді.
- 31. Кері байланыс принципі Кері байланыстар процестерінің маңызына айрықша мән бергендерінің бірі Н.А.Бернштейн болды. Ол физиологиялық үрдістердің
- 32. Орталық нерв жүйесінің (ОНЖ) жеке бөлімдерінің физиологиясы (жұлын мен бас миы)
- 33. ЖҰЛЫН
- 34. Жүлын филогенездік түрғыдан ОЖЖ-нің ең ерте пайда болған көнебелімі. Ол рефлекстік және өткізгіштік қызмет атқарады. Оның
- 35. Жүлын организмнщ шеткі мүшелерін мидың өртүрлі бөлімдеріменбайланыстырады. Бүл қабілетті нерв талшықтарынан қүралған ақ затгың өткізгіш жолдары
- 36. Жұлынның өрлеу жолы, немесе орталыққа тепкіш жолы Орталыққа тепкіш өткізгіш жолдар сыртқы немесе ішкі орта әсерін
- 37. Жіңішке және сына тәрізді шоғырлар (Голл және Бурдах жолы) жұлындық түйіндердің сезімтал нейрондарының өсіңділері болып табылады.
- 38. Жіңішке шоғыр талшықтар Жіңішке шоғыр талшықтары арқылы дененің артқы бөліктері мен аяқтардан, ал сына тәрізді шогыр
- 39. Латеральдық жұлын-таламус жолы ауырсыну және температура-лық әсерлерді, ал вентральдық жүлын-таламус жолы - тактильдік (жанасу) әсерді өткізеді.
- 40. Дорсальдық жүлын-мишық жолын, немесе Флексиг шоәырын, жүлынның дорсальдық мүйізінде орналасқан нейрондар аксоны қүрайды. Бүл жол талшықтары
- 41. Жұлынның төмендеуші, немесе орталықтан тепкіш жолдары Жұлынның орталықтан тепкіш өткізгіш жолдары ОЖЖ-нің жоғарғы бөлімдерін жүлынның эффекгорлық
- 42. Пирамидалык, жол үлкен ми жарты шарлары қыртысының қозға-ғыш аймақтары нейрондарының аксондарьшан қүралады. Жол жөнекей бүл аксондар
- 43. Рубро-жүлындық жол (Монаков жолы) ортаңғы мидың қызыл ядросы нейрондарының аксонынан қүралады. Ядродан шығысымен бүл жол талтііықтары
- 44. Вестибула-жұлын жолы Дейтерс ядросы торшаларының өсінділерінен қүралатын ең көне жол. Ол арқылы вестибулалық мүше мен мишықтан
- 45. Жұлын мен мидың өткізгіш жолдары
- 46. Адамның бас миы
- 47. Сопақша ми Адам мен барлық омыртқалы жануарларда сопақша ми жұлынның жалғасы болып табылады, сондықтан онда жұлынға
- 48. Сопақша ми вегетативтік қызметтер мен қаңқа еттері тонусын реттеуге қатысады. Бұлшық ет тонусын реттеуде Дейтерс торшалары
- 49. Ми көпірі Көпір - негізінен өткізгіштік қызмет атқарады. Ол мидың ал-дыңғы, соңғы бөлімдері мен мишықты байланыстырады.
- 50. Мишық Мишық - көпір мен сопақша мидың үстіңгі жағында орналасады. Ол көлемді бүйір бөліктерден - жарты
- 51. Ортаңғы ми Сүт қоректілерде ортаңгы ми дорсавдық және базалвдық (негіздік) бөлімдерден түрады. Дорсальдық бөлімге төрт төмпешік
- 52. Аралық ми Аралық ми - көру төмпегі - таламус, төмпек асты аймақ - гипоталамус, және төмпектің
- 53. Эпиталамуста иіс сезу орталығы мен ішкі секрециялық без -эпифиз орналасады. Гипоталамус — колемі жағынан кішкентай ғана
- 54. Гипоталамус ядросы: 1-паравентрккулярлықядро, 2-шың (спайк), 3-кұмбез, 4-қасаң дене, 5-көрутөмпегі (таламус), 6- эпифиз, 7-ми суағары, 8-ортаңғы ми,
- 55. Ретикулярлық формация Жұлын мен ми сабағының ортаңғы бөліктерінде орналасқан, өсінділері қиылысып тор тәрізді құрылым түзетін нейрондар
- 56. Үлкен ми сыңарлары
- 57. Алдыңғы ми Аддыңғы (соңғы) ми омыртқалылар миының негізгі және ең үлкен белімі болып табылады. Ол дорсальдық
- 58. Үлкен ми жарты шарларының ішкі, медиальды жағында орналас-қан белдеулік қатпар, гиппокамп қатпары, гиппокамп, ілгек тәрізді қатпар,
- 59. Үлкен ми сыңарлар қыртысы Ми жарты шарлары мидың ең жоғары және филогенездік түрғыда ең жас бөлімі.
- 60. Мидың шартты рефлекторлық әрекеті XVII ғ. Рене Декарт рефлексті рецепторларды тітіркендіруден туындайтын реакция деп түсінді. Бірақ
- 61. И.М.Сеченовтың көзқарасын И.П. Павлов дамытты (1849-1936). И.П.Павловты жоғары дәрежелі нерв қызметі туралы ілімді жасаушы дейміз. Ол
- 62. Шартсыз рефлекстер – туа пайда болатын рефлекторлық реакциялар. Олардың туындауына арнайы жағдайлар қажет емес. Олар тұқым
- 63. Шартты рефлекстердің тежелуінің 2 түрін ажыратады: 1. Шартсыз тежелу: а) Сыртқы тежелу. Бұл тежелу шартты рефлекске
- 64. 2) Шартты тежелу. Шартты рефлекстің рефлекторлық доғасының ішінде туындайтын тежелу. Шартсыз тежелу тежеуші агент әсер еткен
- 65. ОРГАНИЗМНІҢ ФУНКЦИОНАЛЬДЫҢ ЖҮЙЕСІ Функциональдық жүйе ұғымын ұсынып әрі - оның теориялық негізін қалаған және дамытқан П.К.
- 66. Әрбір функциональдық жүйе қызметінің құрылымына міндетті түрде кіретін мынадай шешуші звеноларды ажыратады: 1) афференттік талқылау; 2)
- 67. Ұйқы мен түс көрудің психо-физиологиялық механизмдері Адамдар тәуліктің 1/3 бөлігін ұйқыда өткізеді. Дәринің әсерінен наркоздық ұйқы
- 68. Ұйқы механизмін түсіндіруге талпынған ғалымдардың көзқарастары: Швед физиологы Гесстің қағидағы бойынша ұйқының орталығы гипотоламуста, себебі ұйқы
- 69. Гипноз Гректің «Ұйқы құдайы» деген сөзінен шыққан. Ол ағзаның ерекше психикалық жағдайы. Гипнозды сөзбен шландыру арқылы,
- 70. Танымның бірінші және екінші сигналдық жүйелері
- 71. Танымның бірінші сигналдық жүйесінің әрекетінің көрініс беруі. Екінші сигналдық жүйе. Оның маңызы, адам өмірінде алатын орны.
- 72. Танымның бірінші сигналдық жүйесі Бірінші сигналдық жүйе адамдарда да, сонымен қатар жануарларда да бар. Бізге белгілі
- 73. Жануарлар әлемі
- 74. Екінші сигналдық жүйе дегеніміз тіл(сөз) арқылы адамның қоршаған орта болмысын танып білуі. «Сигналдардың сигналы» И.П.Павлов Танымның
- 75. Сол жақ үлкен ми сыңарларында сөйлеуге, тілге байланысты орталықтар орналасқан (сұр түспен боялған), сондықтан сол жақ
- 76. Сөйлеуді іске асыруға 3 анализатор қатысады: сөйлеу-қозғалыс; сөйлеу-есту; сөйлеу-көру.
- 77. Сөйлеу-қозғалыс анализаторы тілден, ауыз қуысынан, көмекейден, диафрагмадан шығатын сигналдарды қабылдайды да, сөзді құрауға және айтуға қатысады.
- 78. Сөйлеу-есту анализаторы сол жақтағы ми сыңарының жоғарғы самай аймағында (Вернике орталығы), сөйлеу-көру анализаторы шүйде аймағында жатады.
- 79. Сөздің (тіл) негізгі 3 түрлі қызмет атқарады Коммуникативтік (өзара қарым-қатынас орнатушы); Түсіндіруші; Реттеуші.
- 80. Сөздің (тіл) түсіндіруші қызметі Сөйлеудің түсіндіруші қызметі тиісті бір түсінікті абстракциялық ойлауды тудырады. Бұл үшін түскен
- 81. Сөздің (тіл) реттеуші қызметі Сөйлеудің реттеуші қызметі арқылы организімдегі әртүрлі жүйелердің әрекеті өзгереді. Бір сөздің өзі
- 82. Сөйлеудің 3 формасын ажыратады: Акустикалық – дыбыстық сигналдар түрінде көрінеді; Оптикалық – әріптік символдарды анализдеу, синтездеу
- 83. Екінші сигналдық жүйенің таңқаларлық бір ерекшелігі-шартты байланыстардың жасалуының жылдамдығы өте шапшаң жүреді. Егер адамға белгілі бір
- 84. «Адам болмысты ең алдымен бірінші сигналдық жүйе арқылы сезеді, қабылдайды, содан соң екінші сигналдық жүйе арқылы
- 85. И.П.Павлов және оның мектебі екі сигналдық жүйенің арақатынасына байланысты адамның кейбір жеке типтерін ажыратады: Көркем немесе
- 86. Онтогенезде тілдің дамуы Сенсорлық тіл баланың 7-8 айында дами бастайды. Моторлық тіл баланың 10-12 айында дами
- 87. 2 жас 3ай болған баланың А-анасының Б-әкесінің суреті
- 88. А) Дұрыс дамып келе жатқан бала суреті: «Бұл мен» (Катя Щ., 4 жас 3 ай); Б)
- 89. А- «Мерей – жақсы, ал Қанат өзін стол басында жаман ұстайды» Б- «Бала жаман дәуді жеңді»
- 90. «Космос» - Володя В., 6 жас 5 ай
- 91. «Мен бала бақшаға бара жатырмын» (А) — Ира Г., 6 жас 2 ай; «Бала бақшаға баратын
- 92. Естің нейрофизиологиялық негізі Естің генотиптік, фенотиптік ес деп аталатын түрлерін ажыратады. Генотиптік ес шартсыз рефлекстің, инстинктердің,
- 93. Мотивация және эмоция Қажеттілік – адам мен жануар белсенділігін тудырушы фактор. Қажеттіліктің өзі бірнеше түрге бөліді:
- 94. Мотивация туралы айтқан кезде көп ғалымдар оның 2 фазасын ажыратады: Организмнің ішкі ортасында белгілі бір жетіспеушіліктің
- 95. Ағазада туындайтын мотивацияларға ортақ қасиеттер: Кез келген мотивация кезінде қимыл-қозғалыстың белсендірілуі жүргізіледі; вегетативтік реакцияда көрініс беретін
- 96. Эмоцияның организм үшін маңызы: Физикалық және интеллектуалдық қорды шоғырландырады. Эмоция зейіннің жоғары болуына жағдай жасайды, ойлау
- 97. Эмоционалдық реакциялардың көрініс беруіне жауап беретін негізгі құрылымдарға лимбия жүйесі және үлкен ми сыңарларының маңдай, самай
- 98. Адамдарда кездесетін эмоционалдық сфераның бұзылулары Эмоционалды лабильділік. Эмоционалдық күйдің тұрақсыздығымен, яғни тез өзгеруімен сипатталады. Көбіне бұл
- 99. Психикалық әрекет – бұл нейрофизиологиялық үрдістер арқылы жүзеге асатын ағзаның идеалды, субъективті, саналы – іс-әрекеті. Психикалық
- 100. Психикалық әрекеттің келесідей формаларын ажыратады: түйсік, қабылдау, ойлау, елес, зейін, сезім, ерік-жігер.
- 101. Түйсік – бұл сезім мүшелеріне тікелей әсер ететін қоршаған шынайылылықтың жеке қарапайым қасиеттерінің психикалық бейнелену процесі.
- 103. Скачать презентацию