Мишық. Қызметі, зақымдалу симптомдары, зерттеу әдістері презентация

МИШЫҚ
Дененің кеңістіктегі тепе -теңдігін реттейтін және дене мүшелерінің қимыл -қозғалыстарын үйлестіретін, бұлшық ет тонусын реттеуші орталық жүйке жүйесінің мүшесі - мидың бір бөлігі. Сопақша ми мен вароли көпірінде, үлкен ми жарты шардың шүйде бөлігінің астында орналасады. Үлкен адамдарда мөлшері 150 гр. Ол мишық құрты арқылы байланысқан екі үлкен жарты шардан құралған.

Құрылымдық және филогенетикалық дамуы жағынан мишықтың негізгі 3 бөлігін ажыратады:
Архицеребеллум –ертедегі пайда болған бөлігі
Палеоцеребеллум – ескі мишық
Неоцеребеллум – мишықтың жаңа формациясы

Архицеребеллум (түйінді аймақ)-мишықтың ертедегі бөлігі., ол түйіндерден және клочоктан тұрады. Вестибулярлы жүйемен тығыз байланысқан. Осының арқасында жұлын-милық қозғалыс импульстарын реттеп, дене қалпына және қозғалысына байланыссыз тепе-теңдікті реттеп отырады.

Палеоцеребеллум (ескі мишық)- алдыңғы бөліктен, қарапайым бөліктен және мишық денесінің артқы жартысынан тұрады.Эфферентті импульстар антигравитационды бұлшықеттерді активті модульдеп, бұлшықет тонусының тік тұруын және тік жүруін қамтамасыз етеді

Неоцеребеллум (мишықтың жаңа формациясы) құйрықтан және екі жарты шардан тұрады. Оның дамуы бас миы қыртысының дамуымен және тік жүрумен тығыз байланысты.

МИШЫҚ СЫРТҚЫ ҚҰРЫЛЫМЫ

Мишық бөліктері

Мишық 3 бөлікке бөлінеді:
1. Алдыңғы бөлік, оның өзі бірнеше бөлікшелерге бөлінеді.
1.1. Тілшік
1,2. орталық бөлікше
1,3. төртбұрышты бөлікше
2. Артқы бөлік
2,1, төртбұрышты бөлікшенің артқы жартысы
2,2, жоғарғы жарты ай тәрізді бөлікше
2,3, төменгі жарты ай тәрізді бөлікше
2,4, жіңішке бөлікше ( парамедианды бөлікше)
2,5, екіқұрсақтық бөлік
2,6, мишық миндалинасы
3. Клочков-түйінді бөлік

Мишықтың ақ және сұр заты

Мишық ақ және сұр заттан тұрады. Жарты шар мен құйрықтың сұр заттары беткей қабатта орналасқан, олар мишық қыртысын құрады. Ал сұр заттың жиналуы мишықтың тереңінде-ядрода орналасқан.
Ақ зат –мишық денесі мишықты қалыңырақ орналасады. Мишықтың 3 аяқшасы арқылы сұр затты бас миының бағанасымен және жұлынмен байланыстырады.
Сұр зат мишықтың қыртысы мен ядросын қалыптастырады. Мишықтың сагитальды кесіндісінде ақ және сұр зат қатынасы « мишықтың өмір ағашы ( древом жизни мозжечка)» суреті көрінеді.

МИШЫҚ ҚЫРТЫСЫ ҚҰРЫЛЫМЫ
Мишық қыртысы 3 қабаттан тұрады:
1. сыртқы - молекулярлы қабат
2. ортаңғы - ганглионды қабат
3. ішкі - дәнді қабат
Мишық сыртқы қатпарлы - сұр заттық мишық қыртысынан және ішкі - ақзаттан тұрады:
Мишықтың сұр заты: жұлдызша, себетше, алмұрт тәрізді және дәнді нейроцит терден құралған.
Мишықтың ақ заты: миелинді жүйке талшықтарынан тұрады.

МИШЫҚ ЯДРОСЫ
Шатр ядро (n. fastigii) – парамедиальді орналасады, вестибуллярлы аппарат қызметін реттеу.
Шар тәрізді ядро (n. globosus)
Пробко тәрізді ядро (n. emboliformis) - латеральді орналасады, дене мен мойын бұлшық етін реттеуге қатысады
Тісшелі ядро (n. dentatus)-аяқ қол бұлшық етін реттеуге қатысады.

Шар тәрізді
Тісшелі
Пробка тәрізді
Ядро шатраное

МИШЫҚ БҰЗЫЛЫСЫ КӨРІНІСІ
А – белгілі бір затты ұстау кезінде, науқас артық, ретсіз қимылдар жасайды.
В – жазу бұзылады.
С – Стюарт-Холмса симптомы
1- зерттеуші дәрігер науқастын қолын бүгүге қарсыласады .
2- зерттеуші дәрігер кенет қарсылықты тоқтатып,науқастың қолын жиберсе, науқас қолы иыққа соғылады.
D – саусақ әдісінде тура тигізе алмайды нуктеге.
Е - адиадохокинез

МИШЫҚ ЗАҚЫМДАНУ КӨРІНІСІ
А – тісшелі ядро бұзылысы және (хореоатетоидты гиперкинез)
В – құрт тәрізді өсінді зақымдануы:
1 –статика бұзылады, науқас тұра және жүре алмайды.
2,3 – басымен лақтыруға тырысат бірақ тепе теңдігі бұзылып, құлайды.
С – мишықтың төменгі аяқшасы зақымданса науқаста горизонтальным нистагм дамиды.

МИШЫҚ ЗАҚЫМДАНУ КӨРІНІСІ
а – дені сау адамның саүсақ тізе пробасын жасауы
b – мишық зақымдануы бар науқас саусақ тізе пробасын анық жасай алмйды.
с – тұру симптомы (науқас тұру кезінде екі аяғын жоғары көтереді.)
d, e, f - гиперметрия нәтижесінде науқас көзі жұмулы кезінде, көтерген немесе созған қолын қалыпта орнына әкеле алмайды.

МИШЫҚ ЗАҚЫМДАНУ БҰЗЫЛЫСЫ
А – үлкен жарты шар жоғарғы бөлігі бұзылысы (зақымдалған сол немесе оң жақтағы жоғарғы шеткі мүшелердің тепе теңдігінің және синергиясының бұзылысын):
1- саусақ мұрын пробасын жасағанда интенционды тремор болады.
2- гиперметрия
В – үлкен жарты шардың төменгі бөлігі бұзылысы(төменгі шеткі мүшелердің тепе теңдігінің бұзылысы және синэргия.
1- науқас зақымданған жақтағы табан тізе пробасын жасай алмайды.
2- қолдың көмегінсіз науқас төсектен тұруға тырысқанда, бірдей бір уақытта аяқтары тізе және сан буындарында бүгіледі.
3- дені сау адам қолдың көмегінсіз тұрады.
С –Ромберг пробасын жасағанда науқас зақымданған бетке құлайды.

МИШЫҚ БҰЗЫЛЫСЫ САЛДАРЛАРЫ
Интенцивті тремор - бағытталған қозғалыс кезіндегі,нуктеге жету кезінде күшейетін шеткі мүшенің дірілі.
Нистагм (көз алмаларының треморы)
Мишықтық дизартрия (баяу, скандирленген сөйлеу)
Гиперметрия – қозғалыстың шексіздігі

Мегалография – жазудың өзгеруі, онда әріптер тым үлкен және біркелкі болмайды.
Асинергия-біркелкі(содружественный)қозғалыстардың бұзылуы.
Жүріс шайқалуы - анық емес,аяқтары алшақ қойылатын жүріс, шайқалып жүру зақымданған аймақта анық
Бұлшықет гипотензиясы - бұлшықет тонусының төмендеуі, атонияға дейін. Бұл буындардағы пассивті қозғалыстардың артық болуымен көрінеді. Ең көп байқалатын мишық құрттың зақымдануы жағдайында, сіңірлік рефлекстерін азайуы немесе жоғалуы.
Бас айналу

Атаксия
Тепе-теңдік бұзылысы.Қозғалыстар белгісіз сипатқа ие, олар бір-бірінен шамадан тыс сілкіністерге ұшырайды. Пациент тұра алмайды.Мас адам жүрісі

Дизартрия
Жүйке тамырларының сөйлеу мүшелерінің жұмысын толық қамтамасыз ете алмауына байланысты сөйлеу қабілетінің бұзылуы

МИШЫҚ БҰЗЫЛЫСЫН ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ.
Мұрын саусақ пробасы (саусақты дәл тигізбеуі)
Табан тізе пробасы
Нұсқаушы проба (интенционный тремор)
Нистагм анықтау-балғашықты жоғары,төмен,оң-солға
Пронаторлы проба Тома – науқас көзін жұмады, алақанын жоғ.қаратып ,кейін төмен қаратқан кезеде 1 қолы қалып кетеді- (гиперметрия, адиадохокинез)
Проба Шильдер – көз жұмулы күйде екі қолды көтеріп, басын бұру
Стюарта-Холмс симптомы – симптомының болмауы "обратного толчка".
Асинергия пробасы: Бабинский-қолдың көмегінсіз науқас арқамен жатқан қалыптан отыра алмайды.
Жүру пробасы-науқас алға, артқа жанға жүре алмауы, аяқтарын кең ашуы
Ромберг позасында тұрақты емес, теңселіп, құлап қалуы.

Нистагымды аныктау тәсілі

РОМБЕРГ ПОЗАСЫ
Саусақ мұрын пробасы

ТАБАН ТІЗЕ ПРОБА
Гиперметрия пробасы

Шильдер пробасы

Асинергия Бабинского

НАРУШЕНИЕ КООРДИНАЦИИ ДВИЖЕНИЙ ПРОЯВЛЯЕТСЯ АТАКСИЕЙ – УТРАТОЙ СПОСОБНОСТИ К ВЫПОЛНЕНИЮ ЦЕЛЕНАПРАВЛЕННЫХ ДИФФЕРЕНЦИРОВАННЫХ ДВИЖЕНИЙ ПРИ СОХРАНЕННОЙ МЫШЕЧНОЙ СИЛЕ.

ВИДЫ АТАКСИИ
1. Динамическая атаксия - нарушение выполнения произвольных движений конечностями, особенно верхними.
2. Статическая атаксия – нарушение способности к поддержанию равновесия в положении стоя и сидя.
3. Статико-локомоторная атаксия – расстройства стояния и ходьбы.

ПРОБЫ НА ВЫЯВЛЕНИЕ
ДИНАМИЧЕСКОЙ АТАКСИИ

ПАЛЬЦЕ-ПАЛЬЦЕВАЯ ПРОБА

ПРОБЫ НА ВЫЯВЛЕНИЕ
СТАТИЧЕСКОЙ И СТАТИКО – ЛОКОМОТОРНОЙ АТАКСИИ
«походка пьяного».

ПРОБА РОМБЕРГА