Жөтел презентация

Жоспары
Кіріспе
Негізгі бөлім
Жөтел анықтамасы,түрлері,жіктелуі
Балалардағы жөтелдің салыстырмалы диагностикасы
Жөтелдің емі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Жөтел – рецепторлардың тітіркенуінен тыныс жолдарының бұлшық еттерінің жиырылуы,ауыз арқылы форсирленген дем шығару.
Жөтелдің рөлі – тыныс жолдарын бөгде заттардан тазарту және тыныс жолдарының өткізгіштігін бұзатын механикалық бөгде заттардан қорғау

Жөтелдің ағымына байланысты

Жөтелдің түрлері
Құрғақ жөтел
Ылғалды жөтел
Көкжөтел
Көкжөтел тәрізді жөтел
Спастикалық жөтел
Стокато жөтелі
Битоналдық жөтел
Терең тыныс алғандағы жөтел
Тамақтану кезіндегі жөтел

Құрғақ жөтел
Субьективті тұрғыдан жабысып алған сияқты сезіледі, ол шырышты қабаттардың қабынуы басталған шақта пайда болады:вирусты не бактериальді инфекцияда . Қақырық болмайды,сол себепті продуктивті емес жөтел деп айтады.

Ылғалды жөтел
Қақырық шығуымен аяқталады да, ол қайта жиналған кезде қайталанады.Қақырық болғандықтан – продуктивті. Бұл жөтел бронхиттің негізгі белгісі. Ол қақырық тұтқыр болғанда қинап жіберуі мүмкін(муковисцидоз), дәл осындай жағдайда муколитиктер тағайындалады. Одан әлдеқайда терең естілетін жөтел бронхоэктаздарға тән. Беткейлік жөтел қақырық кеңірдек пен көмекейде жиналғанда пайда болады.

Көк жөтел
Жөтел екпіндері бірінен соң бірі қайталанып, баланы мезі қылып, мазасын кетіреді, өзіне тән реприздермен спазммен қосылған дауыс саңылауы арқылы шыққан тыныс дыбысымен аяқталады, кейде соңынан бала құсады.Апноэ болуы мүмкін.
Көкжөтел тәрізді жөтел бұл да соншалықты жабысып қоймайтын жөтел, бірақ реприздері болмайды, ол муковисцедозда, бөгде зат түскенде,кейде ЖРА кезінде болады

Спастикалық жөтел
Бронх обструкциясы кезінде пайда болады.әдетте аз өнімді,жабысқақ, соңында жиі ысқырықты обертон болады.
Стокато жөтелі өмірдің алғашқы айларындағы балалардағы хламидиозға тән құрғақ, үздікті, сыңғырлаған, ұстамалы түрде, бірақ реприздерсіз өтеді.
Биотоналдық жөтел (төменгі және жоғарғы тондар) лимобронхимиялық жыланкөзден шыққан туберкулездік грануляциялар кезінде, кейде ірі бронхтардағы дөгде дене болғанда пайда болады. Бронхоскопия жасауға көрсетілім болып табылады.

Терең тыныс алғандағы жөтел
Плевраның тітіркенуі кезінде болады, ауру сезіледі. Рестрикция кезіндегі осындай жөтел өкпе регидтілігінің жоғарлауына байланысты аллергиялық альвеолит, астма ұстамасы жатады.
Тамақтану кезіндегі жөтел дисфагия немесе бронхөңеш жыланкөзінде пайда болады, соңғысында мол көпірген қақырық түседі.

Жедел бронхит – бронхтардың қабынуы. Бұл кезде жөтел басында құрғақ, кейіннен аздап жұмсақ, ылғалды болады. Кейде балалар бей-жай болып, кеуденің төменгі жағының ауыратынын айтады, соңғысы жөтел кезінде күшейеді. Тыңдаған кезде түрлі дыбыстар естіледі: құрғақ, кейіннен ылғалды орташа көпіршікті сырыл дем алу және дем шығаруда естіледі, дем шығару ұзарады. Сырыл көбіне шашыранды, симметриялы, жөтел соңынан азаяды не жоғалады.

Жедел бронхиолит кезінде жөтел алғашқы 2-3 күнде үдей түседі, көбінесе диспноэ, апноэ ұстамалы жиі болса баланың өліп кетуі мүмкін. Осы ауыр кезең өткен соң бала жағдайы күрт дұрысталып, диспноэ, жөтел бірер күнде тиылады, кейде орта дәрежедегі ТТ 2-3 аптаға созылады. Тыңдағанда көбіне ұсақ көпіршікті және крепитациялы көп сырыл естіледі, олармен қатар ысқырық секілді сырыл да бар. Бұл кезде бронхиолитке тән алыстан естілетін шамалы қырыл естіледі.

Жөтелдің салыстырмалы диагнозын қоюдың бірнеше әдістері
Инструментальді
Қақырықты зерттеу
Тыныс алудың функциясы
Кеуде клеткасының рентгенограммасы
Физикалық тексерулер

Балалардағы жөтелдің дифференциалды диагностикасы
Балаларда негізінен дифференциалды диагностикада жөтелдің түріне және ауырлығына, инфекциялық жұқпалығына қарап анықтайды. Жөтел кезіндегі балалардағы симптомдар температураның жоғарылауы, цианоз, ауру сезімі, мазасыздық тәбетінің төмендеуі байқалады.

Жөтелдің емі

Бронхоэктатикалық ауру
(morbus bronchoectaticus) — бронхтардың ішінен оның патологиялық кеңейген жерлерінен экссудаттың сыртқа шығуының қиындығымен байларысты, кейде сұйықтық бронх айналасындағы тіндерге де тарайтын, бронхтың қайтымды іріңді қабынуымен сипатталатын созылмалы ауру.
Қазіргі таңда аурудың тарау жиілігі шамамен 0,3—1,2% құрайды. Ауру көбінесе балалар мен жасөспірімде кездеседі. (5—25 жас ).

Бронхоэктаздар
Біріншілік Екіншілік
Бронх қабырғаларының тума кемістігінен немесе осалдығынан ,балалық шақтан дамыған бронхоэктаздар.Саны көп және шашыраңқы.Айналасындағы өкпе тіні оншалықты зақымдалмаған
Пневмосклероз ошағында , брохтардың деформациясынан дамитын бронхоэктаздар.Олар ошақты орналасады,айналасындағы өкпе тінінің қабынуымен ,склезомен жүреді.

Этиологиясы
Ген кемістігінен бронхтар құрылымдарының даму кемістігі
Иммундық ферменттік жүйенің туа немесе жүре пайда болған кемістіктері
Бронхтардың ұзақ және қатты жөтелдіретін аурулары:
Көкжөтел,созылмалы бронхит,зиянды ықпалдар,аспирациялық пневмония.

Патогенезі:
Жөтел
Бронхішілік қысымның
Бронхтардың осал сегменттері керіледі,созылады
Кеңіген сегменттердің тонусы мен дренаждық қызметі жойылады
Кілегейдің іркілуі
Кілегей іріңдейді,іркілген жер қабынады
Интоксикация
2-лік амилоидоз

Этиология және патогенез
Бронхтардың кеңеюі мен бронх секретінің тұрып қалуы қабыну процесінің жүруіне алып келеді. Кейін осы процесстердің нәтижесінде бронхтардың қабырғасында қайтымсыз процесстер жүріп, бронхоэктазиялар дамиды.

Цилиндрлік бронхоэктаздар-бронх кеңімейді,деформация қайтымды
Варикозды-кеңіген веналарға ұқсас
Қапшық тәрізді-орталық кейін дистальді бронхтар зақымдалады.Өкпенің шет аймақтарында іріңге толы қапшық пайда болады.

Классификация
1. Шығу тегіне қарай:
Біріншілік (туа пайда болған ) –шамамен 6% құрайды;
Екіншілік .
2. Түріне қарай :
Цилиндрлік ;
Қап тәрізді ;
Ұршық тәрізді;
Аралас .
3. Санына қарай:
жалғыз;
Бірнеше.
4. Процесстің жайылуына қарай:
Бір жақты
Екі жақты .
5. Клиникалық ағымына қарай
(Зеленин Г.Ф., Гелылтейн Э.М.,1952):
Бронхитикалық кезең;
Айқын клиникалық өзгерістер кезеңі;
Асқынулар кезеңі;

Клиникалық көрінісі
БЭА бар науқастардың анамнезінде негізінен респираторлық аурулармен, бронхит, қайталамалы жедел пневмониялар сияқты аурулардың жиі кездесуі анықталады. Ауру 5-25 аралығында басталады.

Белгілері
Кеудедегі ауырсыну
Бас ауру
әлсіздік
Дене температурасының жоғарылауы
жөтел
Ауыз толы іріңді қақырық

Жалпы қарап тексеру:
Науқастарда бетінің ісінуі
Цианоз
Кеуде қуысының эмфизематозды пішіні байқалады.
Саусақтардың ұштары барабан таяөшалары тәрізді болады.
Аускультацияда зақымданған ошақтарда бәсең дыбысты ұсақ көпіршікті , ылғал сырылдар
Перкуссияда перкуссиялық белгілер болмайды

Инструментальді диагностика
Жалпы қан анализі
Рентгенография;
Бронхография;
РКТ;
Сыртқы тыныс алу функциясын зерттеу.

Жалпы қан анализінде:
Нейтрофильдік лейкоцитоз,ЭТЖ жоғарылауы,теміртапшылықты анемия.

Рентгенография
Сақина тәрізді көлеңкелер

Бронхография

Бронхоскопия
Бронхоскопия бронхоэктаз диагностикасында тиімді.Ол — эндобронхиттің түрлі дәрежесін ,қан кету аймақтарын анықтауға көмектеседі.

Рентгендік компьютерлік томография
Билатеральді қапшыө тәрізді бронхоэктаздар .

Сыртқы тыныс алу функциясын зерттеу

Асқынулары
Өкпелік қан кету ;
Өкпе абсцессі мен плевра эмпиемасы ;
Бүйрек және бауыр зақымдалуымен жүретін амилоидоз дамуы.
Созылмалы обструктивті бронхиттің қосылуы, өкпе эмфиземасы

ЕМІ
Антибактериялық –жартылай синтетикалық пенициллиндер,цефалоспориндер,аминогликозидтер,тетрациклиндер, фторхинолондар,нитрофурандар
Іріңді қақырықтан тазарту-антисептиктер,муколитиктер
Дезинтоксикалық ем-шырынды,түрлі сусындар,глюкоза,изотониялық ерітінді.
Иммуномодуляциялық ем-тималин,тактивин,иммунал,нативті плазма,интралипид.
Тыныс жолдарын санациялау
Хирургиялық ем

Оперативтік емі:
Өкпенің резекциясын ателектаздық өзгерістер дамыған кезде, өкпеден қан кеткен кезде немесе жергілікті қап тәрізді бронхоэктаздары бар науқастарға жасалады.
Екі жақты бронхоэктаз кезінде өкпенің неғұрылым зақымдалған аймағын алып тастайды

Туберкулез
Туберкулез – туберкулез микробактерияларының немесе Кох бактериясының адам ағзасына түскенде дамитын қауіпті жұқпалы ауру (туберкулездің қоздырғышы 1882 жылы Роберт Кохпен ашылған).
Туберкулез микробактериялары қоршаған ортаға өте бейімді, олар қышқылды-спиртті-сілтіге тұрақты, ұзақ уақытқа өміршеңдігін жоймайды.
Жұқпаның негізгі көзі ауру адам және де кей жағдайда ірі қара мал (сиыр) бола алады.
Жұқпалы ауру жиі (95%) белсенді формалы туберкулезі бар ауру адамнан ауа тамшылары (ауадағы шаң) жолдары (аэрогенді) арқылы беріледі. Ал кейде туберкулезбен ауыратын сиыр сүтін қайнатпай пайдаланған жағдайда алиментарлы жолмен жұғады.

туберкулездің барлық формаларымен 10-20 миллион адам ауырады;
шамамен жер шарының 1/3 тұрғындары, шамамен (ТМ)= 2 миллиард, түберкулездің микробактерияларын жұқтырған;
ауруды жұқтырғандардың шамамен 10 % өз өмірінде туберкулездің бір формасымен ауырады.
туберкулезбен ауырғандардың 75% - жастар және еңбекке жарамды жастағы адамдар (15-40 жас). Бұл өз кезегінде мемлекет экономикасына кері әсер етеді
Қазақстандағы эпидемиологиялық жағдайдың ауырлығына байланысты Қазахстан үшін бұл проблема өте өзекті болып табылады.
Студенттер арасында туберкулезбен ауыратындар саны жоғары екенін айта кеткен жөн. Дұрыс тамақтанбау, тиімсіз күн тәртібі, оқу бағдарламасының ауырлығы, тұрмыстың нашарлығы, жағымсыз әдеттер, ұйқының жетіспеушілігі, созылмалы эмоционалды стресс осы аурудың дамуына алып келеді.

Әңгімелескен кезде, жөтелгенде, түшкіргенде микробактериялар ауаға шығып, ауа арқылы адамдарға сіңеді. Тәулік ішінде ашық формалы туберкулезбен ауыратын ауру 1 млрд микроорганизмге дейін бөліп шығарады. Осындай ауру адам ұзақ уақыт бойы желдетілмеген бөлмеде болса, онда ауадағы бактериялар өте көбейіп, айналадағы адамдар жұта бастайды. Иммунитеті жоғары адам туберкулездің микробактерияларын жұта отырып, ауырмайды десе де болады, тек қана ауру жұғады. Себебі, иммунды жүйе оны аурудың дамуынан сақтайды. Инфекция ағзада болғанымен, ауа барлық адамдарға ортақ болғандықтан, айналадағы адамдарға жұғады.

2 аптадан артық жөтелу
қан түкіру
жалпы әлсіздік
тәбет пен салмақтың төмендеуі
ара-тұра дене температурасының төмендеуі
тершеңдік
кеуде жасушаларындағы аурушыңдық
демнің жетіспеуі
Туберкулездің негізгі белгілері:

Қазіргі таңдағы туберкулезді анықтаудың тиімді әдістері:
Бактериоскопиялық әдіс
Флюорография
Балаларға жасалатын Манту сынамасы