Тәрбиеші тілі-балалардың сөйлеу тілін дамытудың негізгі көзі презентация

ТӘРБИЕШІНІҢ СӨЙЛЕУ МӘДЕНИЕТІНЕ ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР
Жас шамасына қарай әр топта балалар тәрбиешімен шаруашылық-тұрмыстық және еңбек іс-әрекетінде қатынас жасайды.тәрбиеші балалардың ойындарын ұйымдастырады,бағдарламада көрсетілген барлық сабақтарда балалардың сөйлесуімен,кітап оқу кезінде балаларды көркем шығармалардың авторлардың сөздерімен танысады.Демек,балалар тәрбиеленетін ұйымдарында тілді дамыту потенциялының мүмкіндігі түгелімен тәрбиешінің сөзінің сапасына байланысты.Балабақша тәрбиешісі үшін үлгілі сөйлеу тілін жетілдіру-болашақ әр бір педагогтың адамгершілік және қоғамдық парызы.Ол кейін балаларға берілетін тілдік дағдыларды жетік меңгеру керек.

Сөйлеу мәдениеті деп оның дұрыстылығын,яғни әдеби тіл үшін қалыптасқан дәстүр бойынша орфоэпия,грамматика,лексика,стилистика,дұрыс жазу ережелері нормасаына сәйкес келуін айтады.Сөйлеу мәдениетінің жоқтығы,мәселен;)а)адамның сөздегі дыбыстарды дұрыс айтуынан,яғни сөздер қалай жазылса,солай айтылуынан;ә)сөз үйлесімін дұрыс құрмауынан;б)сөздерді дұрыс мағынасында қолданбауынан көрінеді;ресми түрде қарапайм сөзді, сырласу кезінде әдеби сөзді кірістіреді, балалармен сөйлескенде айқайлап немесе ашуланып, шыңғырып сөйлесуін,кемсітетін немесе дөрекі ырғақты қолдануы мүмкін жиналыста шығып сөйлегенде баяу,жылдам,түсініксіз сөйлеуге мүмкін және т.б .Жоғары тіл мәдениеті деп стильді түсініп игеруді атайды.Адам тұрмыста жақын тамыс адамдармен,араласады сонда оның тілді ауызекі стиль сипатында болады;қоғамдық өмірде ол басқаша сөйлейді,мұнда өз кітаби стильді, оның әр түрлі тармақтарын-ғылыми,публистикалық поэтикалық, іскер сөз стилін пайдаланылады.

Тәрбиеші стильді интуиция арқылы сезініп қана қоймай сонымен бірге оның көмегімен белгілі стиль қалыптасатын тіл құралы саналы түрде талдай білген, яғни ол лингвистика саласынан да қажетті білімді меңгеруге тиіс.Бұл балаларды стильді түсінуге тәрбиелеуде қажетті дидактикалық материялдарды оның іріктеп алуынан да септігін тигізеді сөйлеудің әр түрлі стилистикалық бөлінуі тілдің синониммен қамтамасыз етіледі, лексикалық (баспана-үй-пәтер-тұратын жер-тұрақ-бұрыш-ұя-бас сұғатын жер-үңгірін ),грамматикалық(даламен жүру-егістікпен жүру-егістік арқылы жүру:келүші –келе жатқан ,сұлу асқан сұлу)

ДӘЙЕКСӨЗДЕР
Қаламды қалай ұстасаң, адам миы да сол қаламдай із тастайды,қаламсыз ойланба...
Бір кісілік сөз айтпа,мың кісілік сөз айт,сонда кім екендігіңді танытасың.
Қандайда болмасын сөз сөйлегенде,іс істегенде, пікір алысқанда қателесу өзіне ғана қауіпті емес, тыңдап естігендерге де қауіпті,сондықтан <өгізде аман,арбада аман>принципінде сөйлеген дұрыс
Өз сөзіңді өзің түсінбесең,басқаға сөзің жетпейді.
Дәлелсіз,ұсыныссыз,дәйексіз айтылған сөз,соққан жел тәрізді жылу бермейді.
Сөз сәби сияқты тәрбиелеуді,силауды,ардақтауды,мәпелеуді қажет етіп тұрады.

ОЙ ҚОРЫТУ

ТӘРБИЕШІ ТІЛІ-БАЛАЛАРДЫҢ СӨЙЛЕУ ТІЛІН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ КӨЗІ