BHP. Grafika komputerowa презентация

Wstęp
W ramach programu przedmiotu będzie przekazana wiedza dotycząca ergonomii i BHP w środowisku pracy dla zawodu grafik komputerowy.

Przede wszystkim należy zauważyć, iż niezależnie od rodzaju i charakteru pracy wykonywanej przez pracownika, pracodawca zawsze powinien stosować się do obowiązujących przepisów BHP.
Podstawą do ich przestrzegania jest właściwa organizacja środowiska pracy przez pracodawcę oraz zapewnienie odpowiednich warunków do jej wykonywania. Praca przy komputerze również podlega regulacjom BHP.

Przepisy BHP dość jasno określają, jakie wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy powinien spełniać pracodawca, zatrudniając pracowników.
Często bywa jednak tak, że przedsiębiorcy odnoszą te regulacje wyłącznie do pracowników produkcyjnych (w zakresie odzieży i obuwia ochronnego), zapominając, że pracownicy biurowi również posiadają swoje prawa. Szczególnie narażeni są w tym przypadku pracownicy wykonujący pracę przy pomocy komputera.
Praca przy komputerze i długie godziny przed monitorem mogą negatywnie wpłynąć na zdrowie pracownika, szczególnie pogorszyć jego wzrok, dlatego tak ważne jest w tej sytuacji przestrzeganie obowiązujących przepisów BHP.

Pracownik wykonujący pracę przed komputerem
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1.12.1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, przepisy w tym zakresie odnoszą się do każdej osoby zatrudnionej przez pracodawcę, użytkującej w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy. Co ciekawe, przepis ten odnosi się także do praktykantów oraz stażystów.
Regulacja ta oznacza, że w przypadku, gdy pracownik przed monitorem spędza co najmniej 4 godziny dziennie, może on domagać się od pracodawcy spełnienia określonych w rozporządzeniu obowiązków.

Praca przy komputerze - przerwy
Obowiązkiem pracodawcy jest zorganizowanie pracy tak, by każdy pracownik po każdej godzinie nieprzerywalnej pracy przy komputerze miał możliwość zmiany rodzaju pracy na taką, która nie będzie obciążała wzroku lub będzie wykonywana w zmienionej pozycji ciała.
W wypadku gdy pracodawca nie może zapewnić zmiany w pracy, musi on zezwolić na co najmniej 5-minutową przerwę co każdą godzinę pracy przed ekranem monitora (§ 7 rozporządzenia). Taka przerwa jest wliczana do czasu pracownika i nie wpływa ona na obniżenie wynagrodzenia za pracę.

Okulary korygujące
Pracodawca, który zatrudnia pracowników do pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, ma obowiązek zapewnić im, w razie potrzeby, okulary korygujące wzrok.
Podstawą pokrycia kosztów zakupu okularów przez pracodawcę są badania okulistyczne, potwierdzone zaświadczeniem lekarza medycyny pracy. Tylko w takim przypadku pracodawca zobowiązany jest do pokrycia ww. kosztów. W innym przypadku np. z woli pracownika, jednak bez odpowiedniego zaświadczenia lekarskiego, pracodawca nie ma obowiązku pokrywania jakichkolwiek kosztów związanych z zakupem okularów.
W praktyce, zazwyczaj to pracodawcy sami kierują pracowników na obowiązkowe badania, podczas których może zostać wykryta wada wzroku i konieczność zapewnienia okularów.

Wysokość kwoty refinansującej koszt zakupu okularów ustala już sam pracodawca w przepisach wewnętrznych swojego zakładu. Niemniej jednak kwota musi być ustalona tak, aby umożliwiała zakup okularów zgodnych z zaleceniami lekarza.
Przepisy nie wskazują jak często pracownik może wymieniać okulary, korzystając z dofinansowania pracodawcy. W związku z tym przyjęto, że okulary (lub szkła) można wymieniać wtedy, kiedy konieczność tę stwierdza lekarz okulista, np. w związku z pogłębiającą się wadą wzroku.

Inne obowiązki pracodawcy związane ze stanowiskiem pracy
Ponadto pracodawca zobowiązany jest także zapewnić pracownikom zatrudnionym na stanowiskach z monitorami ekranowymi profilaktyczną opiekę zdrowotną, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
Pracodawca powinien pamiętać także o wymaganiach, jakie spełniać muszą stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe. Warunki te określone są szczególnie w załączniku do ww. rozporządzenia.

Ergonomia stanowiska
stanowisko pracy powinno być na tyle duże, aby pozwalało na swobodne korzystanie z wszystkich elementów obsługiwanych ręcznie w zasięgu ręki,
odległość między monitorami powinna wynosić 60 cm, a między pracownikiem a tyłem innego sąsiedniego monitora - 80 cm,
odległość między pracownikiem a monitorem powinna wynosić od 40 cm do 75 cm,
na każdego pracownika powinny przypadać 2 m2 wolnej przestrzeni podłogi oraz 13 m2 objętości pomieszczenia, bez ograniczeń meblami, sprzętami itp.,
monitor ekranowy powinien spełniać określone wymagania: znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne, a obraz stabilny, ekran powinien być pokryty warstwą antyodbiciową lub wyposażony w odpowiedni filtr itd.,
klawiatura komputera powinna być ustawiona min. 10 cm od brzegu stołu oraz powinna stanowić osobny element wyposażenia podstawowego stanowiska pracy, jej powierzchnia powinna być matowa, a znaki kontrastowe i czytelne,
wszystkie niezbędne urządzenia potrzebne w pracy przy komputerze powinny być w zasięgu ręki pracownika, nie wymuszając zmiany jego pozycji.

Wymiary i ustawienia stołu
wysokość stołu powinna pozwolić na swobodną pozycję pracownika, w której podczas pracy przy komputerze między ramieniem a przedramieniem zachowany jest kąt prosty,
wysokość stołu, na którym znajduję się monitor ekranowy powinna móc pozwolić na odpowiedni kąt obserwacji ekranu monitora w zakresie 20–50° w dół (licząc od linii poziomej na wysokości oczu pracownika do linii poprowadzonej od jego oczu do środka ekranu), przy czym górna krawędź ekranu monitora nie powinna znajdować się powyżej oczu pracownika,
kolana siedzącego przy stole pracownika nie powinny dotykać blatu, przestrzeń pod stołem powinna być swobodna,
powierzchnia blatu stołu powinna być matowa, najlepiej barwy jasnej.

Fotel jako element stanowiska pracy przy monitorze ekranowym
powinien być stabilny z podstawą minimum 5-podporową, na kółkach z możliwością obrotu 360° wokół osi pionowej,
wymiary oparcia i siedzenia powinny zapewniać wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów,
z możliwością regulacji wysokości siedzenia w zakresie 40–50 cm, licząc od podłogi,
z możliwością regulacji wysokości oparcia oraz regulacją pochylenia oparcia w zakresie 5° do przodu i 30° do tyłu,
siedzenie i oparcie powinny być wyprofilowane w sposób odpowiedni do naturalnego wygięcia kręgosłupa i odcinka udowego nóg,
powinien być wyposażony w podłokietniki,
na życzenie pracownika, a także gdy wysokość krzesła uniemożliwia pracownikowi płaskie, spoczynkowe ustawienie stóp na podłodze, stanowisko pracy należy wyposażyć w podnóżek.

Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy
Bardzo ważnym elementem w procesie pracy jest dopasowywanie warunków pracy do pracownika, bardziej niż pracownika do warunków pracy co jest jednym z kluczowych celów ergonomii.
Ważnym dla wszystkich pracowników wykonujących pracę na stanowiskach komputerowych, jest zapoznanie się z koniecznymi do spełnienia warunkami, aby praca powodowała możliwie najmniejsze szkody i negatywne komplikacje zdrowotne.
Mikroklimat pomieszczenia, temperatura wywiera bezpośredni wpływ na samopoczucie oraz wydajność pracy pracowników.
W okresie zimowym temperatura w pomieszczeniach pracy powinna wynosić od 20 do 24 o C a latem od 23 do 26 o C.
Jest wskazanym, aby pomieszczenia posiadały klimatyzację. Przy braku klimatyzacji pomieszczenia powinny być często, co 3 4 godziny wietrzone, zwłaszcza w okresie grzewczym. W czasie wietrzenia należy unikać powstawania przeciągów.
Ruch powietrza nie powinien przekraczać od 0,1 do 0,15 m/sek.

Wilgotność powietrza
wilgotność powietrza w pomieszczeniu wynosząca powyżej 50% jest wilgotnością bardzo pożądaną, ponieważ zapobiega wytwarzaniu się nadmiernego natężenia pola elektrostatycznego w pobliżu komputera.
W okresie zimowym w pomieszczeniach z centralnym ogrzewaniem wilgotność spada do 30% i potencjał elektrostatyczny ekranu monitora może być szczególnie wysoki. Należy zadbać o zwiększenie wilgotności powietrza w pomieszczeniach zakładając odpowiednie parowniki.
Pomieszczenia najbardziej przydatne pomieszczenia dla stanowisk komputerowych powinny posiadać okna skierowane w stronę północną. W pomieszczeniach, których okna skierowane są w innych kierunkach jest wskazane instalowanie żaluzji na oknach. Za pomocą żaluzji lub pionowych zasłon zapobiegamy nadmiernemu nagrzewaniu się pomieszczeń i urządzeń pod wpływem światła słonecznego, a jednocześnie eliminujemy olśnienia i odbicia pochodzące od jaskrawych płaszczyzn okien.

Oświetlenie
Oświetlenie poziom i natężenie oświetlenia regulują Polskie Normy: PN 84/E Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym. Zalecenia międzynarodowe dla oświetlenia stanowisk komputerowych są uregulowane w normie ISO 924 oraz ISO
Najkorzystniejszym jest oświetlenie w przedziale od 300lx do 700lx, o równomierności oświetlenia > 0,65.
Bardzo ważnym jest, aby na klawiaturze komputera średnie natężenie oświetlenia wynosiło 500 lx.
Z pola widzenia pracującego powinny być usunięte wszelkie źródła światła emitujące oświetlenie silniejsze od monitora. Zalecane jest stosowanie oświetlenia ogólnego, bez doświetlania oświetleniem miejscowym ze względu na powstawanie zjawiska olśnienia.
Duże znaczenie ma dostosowanie właściwości monitora komputera, a zwłaszcza odpowiednie nasycenie barwy i kontrastu. Czarne pismo na jasnym tle działa na oczy najłagodniej. Z uwagi na różną długość fal świetlnych, kolorowe barwy niejednakowo załamują się na soczewce oka i oko musi się dostosowywać. Zalecane jest pisanie ciemnych liter na jasnym tle. Zmiany kontrastu powodują szybkie zmęczenie się oczu.

Pomieszczenie
Na 1 stanowisko pracy przy monitorze ekranowym powinno przypadać 6 m2 powierzchni pokoju o wysokości co najmniej 3,3 m.
Jeśli w pomieszczeniu znajduje się więcej niż jeden komputer, poszczególne stanowiska pracy należy rozmieścić tak, aby minimalna odległość pomiędzy sąsiednimi, równoległymi monitorami wynosiła 60 cm, a odległość pomiędzy tyłem monitora a głową sąsiedniego operatora wynosiła, co najmniej 80 cm.
Podłoga w pomieszczeniu z komputerami powinna być gładka, bez szczelin, pokryta wykładziną antyelektrostatyczną.
Stanowiska pracy muszą być tak usytuowane, aby zapewniały każdemu pracownikowi swobodny dostęp do stanowiska pracy.

Biurko
Biurko powinno mieć blat o szerokości minimalnej od 80 do 90 cm a długości minimum od 120 do 160 cm.
Szerokość blatu powinna być na tyle duża, by swobodnie zmieściły się na nim klawiatura, myszka, podstawka na dokumenty i monitor.
Pomiędzy przednią krawędzią blatu biurka a klawiaturą musi pozostać od 5 do 10 cm wolnej przestrzeni na swobodne oparcie dłoni.
Wysokość biurka powinna być dopasowana do naszego wzrostu i powinna posiadać możliwość regulacji wysokości biurka w zakresie od 65 do 75 cm.

Monitor
Monitor ustawiamy w takich miejscach, aby nie odbijało się w nich światło naturalne ani światło sztuczne.
Nie ustawiamy monitora na tle okna, naprzeciw okna ani na tle innych jaskrawych obiektów. Najlepiej, jeśli są ustawione bokiem do okna w odległości, co najmniej 1 m od okna.
Powinien być ustawiony w linii wzroku patrzącego, na wprost operatora, w sposób pozwalający uniknąć odblasków, refleksów świetlnych pogarszających widoczność obrazu.
Odległość użytkownika od ekranu powinna wynosić około 70 cm (minimalna odległość wynosi od 40 do 50cm). Górny brzeg ekranu monitora powinien być nieco niżej od poziomu oczu pracownika, ale nie powyżej tego poziomu. Osoba pracująca z tyłu monitora powinna znajdować się w odległości, co najmniej 80 cm, ale zalecana odległość wynosi 130cm.

Krzesło
Krzesło musi być stabilne. Powinno posiadać podstawę pięcioramienną wyposażoną w kółka. Powinno posiadać możliwość regulacji wysokości siedziska oraz kąta ustawienia oparcia.
Siedzisko obrotowe o wymiarach płyty siedzeniowej 42 x 42 cm. Płyta siedzeniowa powinna być pokryta grubą warstwą miękkiego, sprężystego, najlepiej naturalnego materiału.
Krzesło musi zapewniać maksymalną swobodę ruchów. Krzesło powinno posiadać poręcze, podpórki, aby można było opierać wygodnie łokcie odciążając kręgosłup oraz mięśnie ramion i karku. Powinno mieć regulowane oparcie i podpierać kręgosłup w odcinku lędźwiowym.
Oparcie winno mieć 850mm wysokości i 300 mm szerokości a kąt oparcia krzesła nie może ulegać zmianie pod wpływem ciężaru ciała.
Zakres ruchomości powinien wynosić 5 o do przodu i do 30 o do tyłu. Zalecana głębokość siedziska od 380 do 400mm.

Nadwyrężenie dłoni
Osoby często korzystające z myszki mogą nadwerężyć dłoń. Skutkiem nadwerężenia jest zmęczenie lub schorzenia dłoni, ramienia i barku. Długie jednorodne obciążenie mechaniczne wywołuje podrażnienie oraz ból przedramienia i nadgarstka. Dlatego cała dłoń od kciuka po końce palców powinna leżeć wygodnie na myszy. Część myszki, na której leży ręka winna być wypukła, a przednia część musi być niższa od tylnej.
Osoby redagujące teksty oraz internauci winni kupować myszki z rolką przewijającą tekst.
Klawiatura ma bezpośredni wpływ na wydajność i komfort pracy. Wpływa także na zapobieganie dolegliwościom układu mięśniowo-szkieletowego. Klawiatura powinna być usytuowana w linii środkowej ciała operatora.
Prawidłowe ułożenie kończyn górnych podczas obsługi typowej klawiatury winno być takie: aby kąt między ramieniem a opartym na podłokietniku przedramieniem wynosił 90 o. Ułożenie klawiatury powyżej łokcia będzie powodowało bóle w obrębie ramion. Ręce podczas pisania na klawiaturze powinny być swobodne oraz powinny posiadać możliwość oparcia nadgarstków o podkładkę.
Ważnym jest, aby ręka nie opierała się o kant stołu na wysokości nadgarstka. Występuje wówczas możliwość pogarbienia nerwu przebiegającego przez nadgarstek. Aby zadbać o nadgarstki możemy do klawiatury standardowej dokupić podstawkę dostosowaną do wysokości klawiatury.

Negatywne skutki zdrowotne nieprzestrzegania zasad bhp w trakcie długotrwałej pracy w pozycji siedzącej przy komputerze
Dolegliwości spowodowane pracą przy komputerze
Zespół cieśni nadgarstka
Łokieć tenisisty
Skrzywienie, zwyrodnienie odcinka szyjnego, lędźwiowego kręgosłupa
Zespół suchego oka
Zaburzenia krążenia w kończynach dolnych

Normy i ich oznaczenia na elementach zestawu komputerowego
Normy bezpieczeństwa dla urządzeń zasilanych energią elektryczną B i CE Normy dla monitorów (urządzeń emitujących promieniowanie elektryczne i elektromagnetyczne) TCO
W Unii - certyfikat zgodności ''CE'' Od 1 maja 2004 r. znak bezpieczeństwa "B" przestał być oznaczeniem obowiązkowym, nie jest też już oznaczeniem dopuszczającym wyrób do wejścia na rynek. Produkty nowe lub te, którym skończyła się ważność certyfikatu, muszą uzyskać znak "CE" (Conformite Europeenne Zgodność Europejska), który daje podobną gwarancję jak stosowany do tej pory znak bezpieczeństwa "B" potwierdza on zgodność wyrobu z normami europejskimi.
Przed Unią - certyfikat bezpieczeństwa ''B'' Zanim nasz kraj przystąpił do Unii Europejskiej, obowiązywał certyfikat bezpieczeństwa (znak ''B''). Certyfikat taki był obowiązkowy dla pewnych grup wyrobów, a jego uzyskanie gwarantowało, że dany wyrób, używany zgodnie z zasadami określonymi przez producenta, nie stanowi zagrożenia dla życia, zdrowia, mienia i środowiska. Znak ten jest zastrzeżony przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji.
Normy TCO dla monitorów i wyświetlaczy CRT i LCD TCO (The Swedish Confederation of Professional Employees, Szwedzkiej Konfederacji Pracodawców) podlegają normy TCO1992, TCO95, TCO99 i TCO2003.

Program kształcenia
System ochrony pracy w Polsce.
Uregulowania prawne w zakresie prawa pracy w Unii Europejskiej.
Prawna ochrona środowiska.
Elementy prawa pracy: podstawowe zasady prawa pracy, stosunek pracy, świadczenia związane z pracą, obowiązki pracodawcy i pracownika, odpowiedzialność pracownika, czas pracy, urlopy, uprawnienia związane z rodzicielstwem, ochrona pracy kobiet ,pracowników młodocianych i osób niepełnosprawnych, odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko pracownikom.
Podstawowe obowiązki pracodawcy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Prawa i obowiązki pracownika z zakresu bezpieczeństwai higieny pracy
Czynniki oraz procesy pracy stwarzające szczególne zagrożenie dla zdrowia lub życia.

Profilaktyka ochronna zdrowia pracowników.
Wypadki przy pracy i choroby zawodowe.
Środki ochrony indywidualnej oraz obuwie i odzież robocze.
Prace szczególnie niebezpieczne.
Służba bezpieczeństwa i higieny pracy.
Konsultacje w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy.
Obowiązki organów sprawujących nadzór nad przedsiębiorstwami lub innymi jednostkami organizacyjnymi państwowymi albo samorządowymi.
Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące wykonywania prac w poligraficznych