Қоғамдық маңызы бар ауруларға мектептер ұйымдастыру принциптері презентация

Пневмония (гр. pneumon — өкпе), өкпе қабынуы — өкпе тінінің қабынуынан немесе басқа аурулардың асқынуынан болатын өкпенің жұқпалы ауруы. Ол көбіне қызылша, көкжөтел, тұмау, бронхит, демікпе сияқты тыныс ауруларын немесе әсіресе жас балалар мен қарт адамдарда болатын қатаң аурулардан кейін пайда болады. Сонымен қатар ол СПИД-пен ауырған кезде де болуы мүмкін.
Ауруды әр түрлі вирустар (аденовирус, риновирус), бактериялар (пневмококк, стафилококк, стрептококк) қоздырады. Аурудың дамуына дененің қатты мұздауы, ауыр жұмыс пен жүйкелік-психик. күш түсу, улану, т.б. факторлар әсер етеді.

Пневмония ағымының ауырлық критерилері:
1. Жеңіл ағым – уыттанудың айқын емес симптомдары, дене температурасы субфебрильді, тыныс алу жеткіліксіздігі мен гемодинамика бұзылулары жоқ, өкпелік инфильтрация 1 сегмент шеңберінде, лейкоциттер 9,0-10,0 х 109/л, қосымша аурулар жоқ.
2. Ағымның орташа ауырлық дəрежесі: уыттанудың аздап айқын симптомдары, дене температурасының 38°С дейін жоғарылауы, өкпелік инфильтрат 1-2 сегмент шеңберінде, ЧДД 22/мин, ЖЖЖ 100 соққы/мин, асқынулар жоқ.
3. Пневмонияның ауыр ағымы: науқастың ауыр жағдайы, уыттанудың айқын симптомдары, дене температурасы > 38,0°С, тыныс алу жеткіліксіздігі II- III ст, гемодинамика бұзылулары (АҚ<90/60 мм с. б, ЖЖЖ 100 соққы/мин. көп, сепсистік шок, вазопрессорларға қажеттілік), лейкопения 4,0 х 109 /л аз немесе лейкоцитоз 20,0 х 109/л, жетілмеген нейтрофилдер саны 10%, көпбөлікті, екі жақтылық пневмониялы инфильтрация, процесстің тез үдеуі (48 сағат бақылауда инфильтрация зонасының 50% ұлғаюы, плевральді шығу, абсцестелу, мочевина азоты >10,7ммоль/л, ДВС-синдром, сепсис, басқа ағзалар мен жүйелер жеткіліксіздігі, естің бұзылуы, қосымша аурулардың асқынуы).

ҚАУІП-ҚАТЕРЛІ ФАКТОРЛАР
Созылмалы ағымдағы АП қауіп-қатерлі факторлары:
- 55 жастан үлкен;
- маскүнемдік;
- ішкі ағзалардың мүгедектендіретін қосымша аурулары;
- АП ауыр ағымы;
- мультилобарлық инфильтрация;
- аурудың вируленттік қоздырғаштары (Legionella pneumophila, Staphylococcus aureus, грамтеріс энтеробактериялар);
- темекі тарту;
- жүргізілген терапияның клиникалық тиімсіздігі (сақталып қалған лейкоцитоз, қызба);
- екіншілік бактериемия.

Диагностикалық критерилер
Шағымдар жəне анамнез
Ауру басындағы жіті қызба (t > 38,0С), қақырықты жөтел.
Физикалық тексерулер.
Физикалық белгілер:
- сықыр фокусы жəне/немесе ұсақкөпіршікті сырылдар;
- қатты бронхиалдық тыныс;
- перкуторлық дыбыстың қысқаруы.
Инструменталдық зерттеулер
АП диагнозы анықталған болып есептеледі, егер науқаста өкпелік тіннің ошақты инфильтрациясы рентгенологиялық расталса.
Мамандар консультациясы үшін көрсетімдер:
1. Фтизиатр – өкпе туберкулезін алып тастау үшін.
2. Онколог – жаңа түзілістерге күдік болған кезде.
3. Кардиолог –жүрек-қантамыр патологиясын алып тастау үшін.

Мамандар консультациясы үшін көрсетімдер:
1. Фтизиатр – өкпе туберкулезін алып тастау үшін.
2. Онколог – жаңа түзілістерге күдік болған кезде.
3. Кардиолог –жүрек-қантамыр патологиясын алып тастау үшін.
Негізгі диагностикалық шаралар тізімі:
1. Қанның жалпы анализі.
2. Қанның биохимиялық анализі – креатинин, электролиттер, бауырлық ферменттер.
3. Микробиологиялық диагностика:
– грамм бойынша боялған жағындының микроскопиясы;
– қоздырғышты бөлу үшін қақырықты культуралды зерттеу жəне оның антибиотиктерге сезімталдылығын бағалау.
4. ЭКГ.
5. Екі проекциядағы кеуде клеткасының рентгенографиясы.

Қосымша диагностикалық шаралар тізімі:
1. Коагулограмма.
2. Артериалдық қан газдары.
3. Атиптік микрофлора бар жоқтығына қан ПЦР (хламидиялар, микоплазмалар, легионеллде, аспергиллдер, ЦМВ жəне басқа).
4. Гемокультураны зерттеу (түрлі венадан веноздық қанның екі сынамасын алу).
5. Атиптік микрофлораның бар жоқтығына қақырықты ПЦР (хламидиялар, микоплазмалар, легионеллалар, аспергиллалар, ЦМВ жəне басқа).
6. ANA, ENA, ANCA зерттеу.
7. Спирометрия.
8. Плевральді шығуды цитологиялық, биохимиялық, микробиологиялық зерттеумен плевральді пункция.
9. Жаңа түзінділерге күдік болған кезде сілемейдің биопсиясымен ФБС.
10. Туберкулезді, жаңа түзінділерді, иммунопатологиялық жəне басқа жағдайларды алып тастау үшін кеуде сегментінің КТ.
11. Көрсетімдер бойынша иммунологиялық жағдайларды алып тастау үшін өкпе биопсиясы (трансторакальді, трансбронхиальді, ашық).

Клиникасы
Бірден қалтырап, ыстықтың көтерілуі;
Дем алыстың жиілеуі, одан қырылдаған немесе сырылдаған дыбыстың шығуы.
Әр дем алыПневмониядем шығарған сайын мұрынның желбезегі көтеріліПневмониябасылып тұрады.
Дененің ысуы (кейде жаңа туған нәресте немесе қарт адамдар, әсіресе әлсіз адам-дар, ауыр екпе қабынуымен ауырғанда температура айтарлықтай кетерілмейді).
Жөтел (түсі сары, жасыл немесе қошқыл қоңыр, не сілекейге аздап қан араласқан).
Кеуде ауырады.
Науқастың халі ауырлайды.
Бетіне және ерніне салқын тигенде ұсақ жаралар шығады. Өте қатты ауырған бала минутына 50-ден астам ентіге дем алса, ол өкпе қабынуымен ауыруы мүмкін. Егер дем алысы жиі және терең болса, тексеріп көріңіз, бұл дегидрация немесе ұстамалы жүйке ауруы болуы мүмкін.

Емдеу тактикасы
Дәрә-дәрмексіз ем
Дәрә-дәрмекті ем

Ем мақсаттары:
1 Қоздырғыштың эрадикациясы.
2 Ауру симптомдарын басу.
3 Лабораторлық көрсеткіштер жəне функционалдық бұзылуларды қалыпқа келтіру.
4 Өкпелік тіндегі инфильтративті өзгерістерді аяқтау.
5 Ауру асқынуының профилактикасы.
Дəрі дəрмексіз ем:
1. Ауруханадан тыс пневмония кезінде ДМВ, УВЧ, магнитотерапия, электро- жəне фонофорез секілді физиотерапиялық əдістерді тағайындауды растайтын дəлелдік деректер жоқ.
2. ≥ 30 мл/тəулігіне көлемдегі қақырықтың экспекторациясы кезінде тыныс алулық жаттығулар.

Дəрі дəрмектік ем
1. Амоксициллин 500 мг, 1000 мг, табл.; 250 мг; 500 мг, капс.; 250 мг/5 мл пероралды суспензия.*
2. Амоксициллин+клавулан қышқылы табл. 500 мг/125 мг, 875 мг/125 мг.*
3. Азитромицин 250 мг, 500 мг, капс.*
4. Кларитромицин 250 мг, 500 мг табл.*
5. Рокситромицин 50 мг табл.*
6. Цефуроксим 250 мг, 500 мг табл; инъекциялық ерітінді дайындау үшін флакондағы ұнтақ 750 мг.*
7. Цефуроксим аксетил ішке қабылдауға суспензия дайындау үшін түйіршіктер 125 мг/5 мл, қапталған таблеткалар, 125 мг, 250 мг.*
8. Цефепим 1 000 мг, инъекциялық ерітінді дайындау үшін ұнтақ.
9. Цефотаксим 250 мг, 500 мг, 1 000 мг, флаконда, инъекциялық ерітінді даярлау үшін ұнтақ.*
10. Цефтриаксон 250 мг, 500 мг, 1 000 мг, флаконда, инъекциялық ерітінді даярлау үшін ұнтақ.*
11. Спирамицин суспензия үшін түйіршіктер 1,5 млн БІРЛІК, 375 мың БІРЛІК, 750 мың БІРЛІК инфузия үшін ұнтақ 1,5 млн БІРЛІК.*

.
Қосымша дəрі-дəрмектер тізімі:
1. Левофлоксацин 250 мг, 500 мг табл.*
2. Винкомицин.*
3. Ципрофлоксацин 250 мг, 500 мг табл.*
4. Имипенем 500 мг, амп., инъекция үшін ұнтақ.*
5. Меропенем 500 мг, амп., инъекция үшін ұнтақ.
6. Метронидазол.*
7. Ко-тримоксазол.*
8. Ипратропия бромид 100 мл аэрозоль.*

.
.
Ем тиімділігінің индикаторлары:
Антибактериалды терапия тиімділігін ем бастағаннан 48-72 сағат кейін бастапқы бағалау:
- температураның төмендеуі;
- интоксикация синдромының азаюы;
- тыныс алу жеткіліксіздігінің жоғалуы.

Госпитализациялау үшін көрсеткіштер
Физикалық тексеру деректері:
- Тыныс жиілігі ≥ 30/мин;
- Диастолалық АҚ ≤ 60мм с.б.;
- Систолалық АҚ < 90 мм с.б.;
- ЖЖЖ ≥ 125/мин.;
- Дене температурасы < 35,0С немесе ≥ 40,0С.;
- Естің бұзылуы.

Профилактикалық шаралар:
Егу:
- Пневмококкты инфекция болған жағдайда пневмококкты вакцинамен егу;
- Дені сау 65 жасқа дейінгі тұлғаларға, қауіп тобына жататындарға тұмаулық вакцина егу.
Реабилитация:
1. Темекіден бас тарту.
2. Емдік режим – қатаң төсек режимінен жатығулыққа дейін, біртіндеп олардың интенсивтілігін арттырумен.
3. Рационалды тамақтану – құнарлық құрамы бойынша теңгермелі, бай витаминделген, қажет жағдайда жеңілдетілген.
4. Барабар этиотропты жəне симптоматикалық дəрі-дəрмектік терапия.
6. Табиғи емдік факторларды қолдану курортотерапия, климаттық емдеу шаралары, минералды сулар, емдік балшықтар.
7. Кинезотерапия (ЛФК, массаж, физикалық жаттығулар).
8. Психотерапия.