Жүрек қарыншалары мен жүрекшелерінің гипертрофиясының визуальді диагностика әдістері презентация

Жоспар:
I. Кіріспе
Жүрек камераларының қабырғаларының және қарыншааралық перденің гипертрофиясы
II. Негізгі бөлім
Жүректің сәулелі диагностикасының бірнеше әдістері
Жүрек гипертрофиясының рентгенологиялық зерттеу.
III. Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер

Жүрек гипертрофиясы деп – жүрек миокардының миоциттерінің гиперплазиясы нәтижесінде дамыған ет қабығының қалыңдауы. Ол жүрек қарыншаларын, жүрекшелерін қамтиды,(көбінесе сол жақ қарыншасы ұшырайды).
Этиологиясы:
Аортаның жарты ай тәрізді қақпашаларының жетіспеушілігі немесе стенозы - сол жақ қарыншаның гипертрофиясы;
Атриовентрикулярлық митральды қақпашалардың жетіспеушілігі-сол жүрекшенің гипертрофиясы;
Стенозында сол жүрекшенің гипертрофиясы.
Атриовентрикулярлық үшжармалы қақпашалардың жетіспеушілігі-оң жақ қарыншаның гипертрофиясы;
Стенозында оң жақ жүрекшенің гипертрофиясы;
Өкпе артериясының жарты ай тәрізді қақпашаларының стенозы немесе жетіспеушлігі-оң жақ қарыншаның гипертрофиясы;
Үлкен қанайналым шеңберіндегі артериялық гипертензия-сол жақ қарыншаның гипертрофиясы;
Жалпы жүрек гипертрофиясы туралы түсінік.

Мысалы: сол жақ қарыншаның гипертрофиясы:
Аортаның қақпашаларының стенозы кезінде сол жүрекшеден келген қан сол қарыншаға өтеді де, аорта қуысына қарай шыға алмай, сол қарынша қанға толады, жүрекке дейінгі жүктеме артады. Бұған қарсы организмде компенсаторлық механизм іске қосылады (Франк-Старлинг заңы). Қарыншаның жиырылу күші күшейеді, гипертрофияға ұшырайды.
а — қалыпты жүрек (1 — сол жүрекше, 2 — митральды клапан, 3 — аортальды клапан, 4 — сол қарыншаның қуысы, 5 — қарыншааралық перде, 6 — оң қарынша қуысы, 7 — оң жүрекше);
Патогенезі:

ЖҮРЕКШЕ МЕН ҚАРЫНША ГИПЕРТРОФИЯСЫНЫҢ СЕБЕПТЕРІ
Жүрек қуыстарының гипертрофиялануының басты себебі қақпақшаларының жеткіліксіздігі немесе тарылуы болып табылады.
Оның себептері:
Сепсис;
Атеросклероз;
Мерез;
Эндокардит;
Ревматизм
Оң жақ жүрекше мен оң жақ қарыншаның гипертрофиясы:
Үш жармалы қақпақшаның жеткіліксіздігі -оң жақ қарынша систоласы кезінде қақпақшаның толық жабылмауынан қанның бір бөлігі оң жақ жүрекшеге өтеді,сол кезде қуыс веналардан қалыпты мөлшерде қан келеді,сондықтан оң жақ жүрекше бірінші кеңейіп,кейін гипертрофияланады.Оң жақ қарынша диастоласы кезінде оң жақ жүрекшеден қайтқан қан мен қуыс венадан келген қан қосылып қалыптыдан көп қан оң жақ қарыншаға өтуі себебінен оң жақ қарынша кеңейіп,содан соң гипертрофияланады.
.

Сол жақ қарынша гипертрофиясы:
Қолқа қақпақшасының стенозы-сол жақ қарынша систоласы кезінде қан қолқаның тар тесігінен толық өтпей белгілі бір мөлшері қалып қояды,диастоласы кезінде қалған қанға сол жақ жүрекшеден қалыпты мөлшерде қан келіп қосылады.Бұл сол жақ қарыншаның толуы мен бұндағы қысымның артуына алып келеді.Бұндай бұзылыстан сол жақ қарыншаға көп күш түседі және гипертрофияланады.
Қолқа қақпақшасының жеткіліксіздігі -сол қарынша диастоласы кезінде қан сол жақ жүрекшеден ғана емес,сонымен қоса қолқа қақпақшасының толық жабылмауынан қан қолқадан қайта келеді.Систоласы кезіндеқалыптыдан көп мөлшердегі қанды қолқаға айдау үшін үлкен күшпен жиырылуы қажет.Көп күш түскендіктен сол жақ қарынша гипеттрофияланады.
Сол жақ жүрекше мен сол жақ қарыншаның гипертрофиясы:
Митралды қақпақшаның жеткіліксіздігі -сол жақ қарынша систоласы кезінде митральды қақпақшаның толық жабылмауынан сол жүрекшеге белгілі бір мөлшерде қан қайтып келеді.Сол жүрекшеге қайтқан қанға өкпе веналарынан қалыпты мөлшерде қан келіп қосылады.Сондықтан жүрекшедегі қысым артып,кеңейіп, гипертрофиялануына алып келеді.Сол жақ қарынша диастоласы кезінде сол жүрекшеден қалыптыдан көп мөлшерде қан келеді. Сол қарыншаның артық күшпен жұмыс істеуінен сол қарынша да гипертрофияланады.
Кардиомиопатиялар

Рис. 10.6. Схематическое изображение различных форм асимметричной (б–д) и симметричной (е) ГКМП: а — норма; б — преимущественная гипертрофия верхней части МЖП; в — гипертрофия верхней, средней и нижней частей МЖП; г — гипертрофия нижней части МЖП и верхушки ЛЖ; д — преимущественная гипертрофия верхушки с переходом на переднюю стенку ЛЖ; е — симметричная форма ГКМП.
Красным цветом обозначены участки преимущественной гипертрофии миокарда

Жүректің сәулелі диагностикасының бірнеше әдістері бар:
Рентгенография
Ангикардиография және коронарография
Сцинтиграфия
Ядерно – магнитный резонанс
Компьютерлік томография
УДЗ

Жүрек камераларының қабырғаларының гипертрофиясын визуальды диагностикалау.
Рентгенологиялық зерттеулер-рентгеноскопия, рентгенография, КТ.
Олардың көмегімен жүректің орналасуы, формасы, магистральды қантамырлардың көлемі анықталады. Жүрек екі өкпенің аралығында орналасқандықтан контуры анық, бірыңғай қараю байқалады. Тәжірибелі дәрігер жүректің рентгенограммасын талдамас бұрын науқастың дене бітімін қарап тексеруі керек. Астеник, нормостеник, гиперстениктерде жүректің орналасуы әртүрлі болады.
Рис. 3.169. Варианты положения сердца в грудной клетке (схема):
а — у нормостеника,
б — у астеника,
в — у гиперстеника.
«1» — верхушка сердца,
«2» — правый предсердно-сосудистый угол,
L — длинный размер (диаметр) сердца, соединяющий правый предсердно-сосудистый угол с верхушкой
45°
〈45°
〉45°

Рентгенографияда жүректі 4 стандартты проекцияда түсіруге негізделген.
Алдынан-науқас төсімен кассетаға жанасады.
Оң жақты қиғаш-науқас кассетаға оң иығымен жартылай жанасады.
Сол жақты қиғаш-науқас кассетаға сол иығымен жартылай жанасады.
Сол жақты проекция-науқас толық сол жағынан тұрады.
Жүрек рентгенограммада ассиметриялы көрінеді:
жүректің 1/3 ортаңғы линиядан оңға қарай, 2/3 бөлігі ортаңғы линиядан солға қарай;
Базальды бөлігінде қантамырлық шоғыр орналасады, ол бөлігі жүректің “белі” деп аталады.
Диафрагма мен жүрек ұшының арасында бұрыш бар, кардиодиафрагмальды бұрыш деп аталады. Сонымен қатар, оң жақ жүрекше мен қантамырлар шоғырының арасында бұрыш, қантамырлар шоғыры мен сол жақ қарынша арасында бұрыш анықталады. Жүректің сол жағында 4 доға, оң жағында 2 доға көрінеді. Сол жағындағы 1 бұрыш аортадан, 2 бұрыш өкпе сабауынан, 3 бұрыш сол құлақшадан, 4 бұрыш сол жақ қарыншадан, оң жақтағы 1 бұрыш аортаның жоғарылаған бөлігінен, 2 бұрыш оң жақ жүрекшеден түзілген.

Қалыпты жүрек рентгено-
граммалары.

А) оң жақ көлденең өлшемі
Б) сол жақ көлденең өлшемі
В) қиғаш өлшемі
Г) жүрек ұзындығы

Гипертрофия жағдайында рентгенограммадағы өзгерістер.
Сол жақ қарыншаның гипертрофиясы - алдыңғы проекциясында рентгенограммада жүректің сол жақтағы ең төменгі доғасының үлкейгендегі байқалады. Сол жақ қарынша мен қантамырлар шоғырының арасындағы бұрыш тұйықталып, жүрек белі анық көрінеді.
Рис. 25. Рентгенограмма грудной клетки при аортальном стенозе: тень сердца имеет форму башмака (аортальная конфигурация) с увеличенным вследствие гипертрофии левым желудочком (указан стрелкой), верхушка закруглена.

Сол жақ жүрекшенің гипертрофиясы. Алғашқы сатысында оң жақты қиғаш проекциясында ретрокардиальды кеңістіктің тарылуы байқалады.
Алдыңғы проекцияда жүрек белінің тегістеліп кетуі көрінеді.
Өңешті контрасттау арқылы зерттегенде өңештің артқа ығысуы байқалады.

Сол жақ жүрекше, қиғаш проекция
Нормада өңеш сол жақ жүрекше деңгейінде мүлдем ауытқымаған немесе мардымсыз ауытқыған. Патологияда өңеш ауытқуын байққаймыз
СОЛ ЖАҚ ЖҮРЕКШЕ , ТУРА ПРОЕКЦИЯ (НОРМА)

Сол жүрекше гипертрофиясы

Алдыңғы проекция жүректің сол қарыншаның linea clavicularis media-дан солға жылжуы.
Рентгенограм-
мада сол жақты қиғаш проекцияда сол жақ қарыншаның vena cava inferior-ды жауып қалады, омыртқаға жанасуы мүмкін. Ретрокардиальды кеңістік тарылады.
Сол жақ қиғаш проекция

Оң қарынша мен оң жүрекше гипертрофиясы
Оң жүрекше үлкеюі кезінде оның доғасы ұзарады және қалыптыдан артық өкпе алаңына енеді.Оң қарыншаның үлкеюі кезінде де дәл осындай өзгеріс болады,себебі оның өзінің тура бағытта доғасы жоқ.Бірақ тура бағытта түсірілген рентгенограммада оң қарыншаның үлкейгенің дәл анықтауға болады.Біріншіден,ол оң жүрекшені оңға және жоғары ығыстырады.Сондықтан оң контурдың төменгі доғасы ұзарып,оңға қарай ығысады және атриовазальды бұрыш жоғары жылжиды. Екіншіден,сол контурдың екінші доғасы шығыңқы болады.Егер өте қатты үлкейсе сол контурда сол қарынша доғасы үстінде қосымша доға пайда болады.

Оң жүрекше , тура проекция
Нормадағы оң жүрекше локализациясы мен оның оң жақтағы доғасының көрінісі.

Тура проекциядағы оң жүрекшенің ұлғаюы
Оң жақ жүрекше доғасы ұлғаяды ,ал оң жақ атрио-вазальды бұрыш жоғары ығысады.

Оң жақ қарынша, тура проекция
Жүректің алдында, төстің тура артында орналақан.
Тура проекцияда нормада тек өкпе артериясының бағаны көрінеді.
ОҢ ҚАРЫНША, ҚИҒАШ ПРОЕКЦИЯ
Нормада қарыншаның төске жанасу дәрежесі (длина линии А) жүректің диафрагмаға «ену» дәрежесіне тең А=В =1:1
Оң қарынша ұлғаюы кезінде А түзуі басым болады және ара-қатынасы өзгереді.
Бұл өзгеріс әдетте жүрек белінің бұлтиюымен қосарланады.

Оң жақ қарыншаның гипертрофиясы. Алдыңғы проекцияда рентгенограммада жүректің оң жақ шекарасы оңға қарай ығысқан, атриобазальді бұрыш жоғары қарай көтеріледі, өкпе артерияларының кеңеюі байқалады.
Оң жақты қиғаш проекцияда ретростернальды кеңістік толық тарылады.

Рис. 3.182. Рентгенограмма сердца в прямой проекции больного со стенозом левого атриовентрикулярного отверстия. Заметно сглаживание «талии сердца» и смещение вправо правого контура тени сердца
Сонымен қатар, оң жақ жүрекшенің гипертрофиясы кезінде жүректің оң жағы оңға қарай ығысады.
Рис.
3.182.

Эхокардиография
Эхокардиографиялық зерттеу жүрек гипертрофиясының диагнозын нақтылаудағы негізгі әдіс. Шығарушы жолдың обструкциясымен жүретін ассимметриялы гипертрофиясы бар гипертрофияны ультрадыбыспен зерттеуге аса үлкен мән берілуде.
ЭхоКГ белгілері:
1. СҚ қуысының тарылуы, СЖ кеңеюі;
2. Митралды қақпашаның систолалық қозғалысы;
3.Қолқалық қақпаның систола кезінде басылып қалуы;
4. Допплер-ЭхоКГ зертеу кезінде СҚ-лық шығарушы жолдағы қан ағысының жоғарғы жылдамдығы анықталады;
5. СҚ диастолалық дисфункциясының белгілері;
6. СҚ артқы қабырғасының гиперкинезиясы;
7. Митральды регургитация.

Жүректің гипертрофиясын ультрадыбысты аппаратпен зерттеу. Эхокардиограмма.
Рис. 4а). Двухмерная эхокардиограмма больного с обструктивной гипертрофической кардиомиопатией: ПЖ — правый желодочек, МЖП — межжелудочковая перегородка, ЛЖ — левый желудочек.

УДЗ
Зерттеу барысында науқас шалқасын жату керек. Жүрек үстінен датчикті әр позицияда қоямыз, қалыпты жағдайда төрт түрлі позиция болады:
1. Бірінші позиция – ОҚ, қолқа, қолқа қақпақшасы, СЖ.
2. Екінші позиция - ОҚ, қарынша аралық перде, митральді қақпақша, СҚ артқы қабырғасы.
3. Үшінші позиция - ОҚ, қарыншааралық перде, СҚ және оның артқы қабырғасы.
4. Төртінші позиция – СҚ мен қарыншааралық перде.
Негізгі көрінісі: СҚ мен СЖ кеңейген,митральді қақпақшаның ашылу амплитудасы кеңейген, СҚ қабырғасы қалыңдаған.

Figure 3. Two-dimensional echocardiogram showing septal hypertrophy which partially obstructs the left ventricular outflow tract in hypertrophic cardiomyopathy

МРТ
Жүректің магнитті-резонансты томографиясы-жүрек аурулары кезінде жүрек ішін көруге болатын әдіс.
Бұл әдіс арқылы ақпарат алуға болады:
Жүрек бұлшық еттерінің жұмысы туралы;
Қақпақшалардың қызметі туралы;
Жүрек камералары мен олардың қабырғалары туралы.
МРТ арқылы қозғалмалы бейнені де көруге болатын болғандықтан,бүл әдіс арқылы жүректің сору қызметін, систола кезіндегі камералардағы өзгерісті,жүрек пен ірі қан тамырларындағы қан айналымды байқауға болады.

МРТ мүмкіншіліктері жүрек ауруларына диагноз қоюда кең қолданылады:
ЖИА;
Миокард гипертрофиясында;
ОҚ аномалиясында;
Перикардит;
Ісікте;
Қақпақша қызметтерінің бұзылысында;
Туа пайда болған жүрек ақауларында.

Қорытынды
Жүрек камераларының гипертрофиясы жиі кездеседі, себебі, әрбір артериялық қысымы жоғары науқастардың сол қарыншасы гипертрофияға ұшырайды. Өкпе қантамырларында қысым қөтерілсе, эксудативті плеврит, өкпе эмфиземасынан кейін, оң қарынша гипертрофияланады. Туа пайда болған не жүре біткен митральды стеноз не жетіспеушілігі кезінде сол қарынша гипертрофияланады.
Бұларды анықтағанда рентгенологиялық, ультрадыбыстық зерттеулерді қолданады. Олар сәйкесінше белгілер береді.

Назар аударғандарыңызға көп рахмет!