Орталық нерв жүйесінің аурулары презентация

Орталық нерв жүйесі ауруларының
этиологиясы
морфогенезі
жіктелуі
морфологиялық көріністері
нәтижесі

Орталық жүйке жүйесі морфологиялық құрылымы
Нейрондар
Нейроглиялар
Ми қабықтары

Нейрондардың қызметі:
мидың қыртысты қабатында нейрондар өздерінің дендриттері мен аксондары арқылы нерв импультерін өткізіп, адамның психикалық әрекетін реттейді.
-

Нейроглиялар үш түрге бөлінеді:
Астроциттер: гиперплазия немесе гипертрофияланып, глиоз деген құбылыс түзіді, нәтижесінде глиальді тыртықтар пайда болады.
Олигодендроглиоциттер: аксондарда миелин түзуге қатысады.
Эпендима жасушалары: ми қарыншалары мен жұлынның орталық өзегін астарлап жатады, зақымдану ошағында гранулематозды эпендимит дамиды.

Микроглия
ОНЖ -гі мононуклярлы фагоциттерге жатады. Нерв тіндері жойылған инфаркт ошақтарында олар фагоцитоз қызметін атқарады, нәтижесінде «түйіршікті шарлар» пайда болады.

ОНЖ негізгі патологияларына
ми қан тамырларының аурулары
дегенеративтік аурулар
демиелиндеуші аурулар
инфекциялық аурулар
ми жарақаттары
ісіктер жатады

Ми қан тамырларының ауруы
Ми қан тамырлар айналымының бұзылысы нәтижесінде, ми тінінің әртүрлі зақымдалуымен сипатталады.

Ми қан тамырлар ауруларының себептері
артериялық гипертония
ми қан тамырларының атеросклерозы
ми қан тамырларының даму ақаулары-(тума аневризмалар, мальформациялар )
ревматизмдік аурулар
васкулиттер

Мидың базилярлы артериясының атеросклерозы (А)
А

Виллизий шеңберіндегі аневризма

Ми қан тамырлар ауруларының түрлері:
Дисциркуляторлы энфефалопатия.
Ми инфаркты.
Миға қан құйылу.

Дисциркуляторлы энфефалопатия морфологиялық өзгерістері:
12 сағаттан кейін нейрондарда ишемиялық өзгерістер яғни ядролар пикнозы, цитоплазма гиперхроматозы, жасушалардың ісінуі байқалады.
Қан тамырларында артериолалар спазмы, артериолалар қабырғасының плазмамен сіңбеленуі, қан тамырлар өткізгіштігінің артуы, қан тамырлар маңының ісінуі, диапедездік қан құйылу ошақтарының болуы тән.

Ми инфаркты себебі:
Ми қан тамырларының окклюзиясы (тарылуы тығындалуы)
Ми қан тамырларының томбозы
Ми қан тамырларының эмболиясы
Экстракраниальдық яғни омыртқа артериясы мен ішкі ұйқы артериясының атеросклерозы

Ми инфакты морфологиясы бойынша:
Ишемиялық ақ инфаркт
Геморрагиялық қызыл инфаркт
Аралас түрі бар.

Мидың ақ инфарктының морфологиялық өзгерістері:
6-12 сағатта инфаркт аймағы ісінеді
1 -тәулікте мидың ісінген жері былжырап, пышаққа жабысады, инфаркт аймағында мидың сұр және ақ затының шекарасы жойылады.
2-3 күннен кейін ақ сұр түсті некроз ошағы ісініп болжырап анық көрінеді

Мидың ақ инфаркты, морфологиялық микроскопиялық өзгерістері:
нерв жасушаларының хроматолизі, пикнозы, некрозы, нерв аксондары бөлшектеніп, миелинді қабығы ыдырауы.
2- тәуліктен кейін инфаркт аймағында лейкоциттер пайда болады.
3- тәуліктен кейін лейкоциттерді микроглия элементтері алмастырады.
2 -аптадан соң некроз ошағы тазаланып, ми тіні тартылып, киста түзіле бастайды.

Ишемиялық ақ инфаркт

«Түйіршікті шарлар»

Мидың қызыл инфаркты (геморрагиялық инсульт )
Көбіне мидың қыртысты қабатында кездеседі.
инфаркт аймақтағы кисталар эритроциттер ыдырауынан пайда болған гемосидерин пигментті қызғылт сұйықтықпен толған, қабырғалары қоңыр реңге боялған.

Мидың аралас инфаркты
Некрозданған ми тінінде қан құйылу ошақтары мен ишемиялық ошақтар қатар кездеседі.

Миға қан құйылу түрлері:
Ми ішіне қан құйылу.
Субарахнойдальді қан құйылу. Ми қарыншаларына қан құйылу .

Миға қан құйылудың себебі:
1. Ми қан тамырларының ұзақ спазмы( артериялық гипертония ауруы )
2. Ми қан тамырларының тромбозы
3. Церебралді және прецеребралді артериялардың тромбоэмболиясы
4. Ми қан тамырларының аневризмасы
5. Ми қан тамырларының мальформациясы

Ми қан тамырларының мальформациясы (А)
А

Ми ішіне қан құйылу (гематома) морфологиясы
Қан құйылу ошағында мидың көлемі үлкейген, кесіп қарағанда қып-қызыл қан ұйындылары(гематома) көрінеді.
Қан құйылу маңындағы ми тіні ісінген.
Мидың дислокациялануы.
Қан құйылу ошақтарының айналасында гемосидеринмен сіңбеленген ми тіні қоңыр реңді болады,

Ми ішіне қан құйылудың
Жиі кездесетін орны – мидың қыртыс асты түйіндері, көпір, мишықта. Көлемі әртүрлі болады.
Асқынуы – қанның бүйір қарыншаларына құйылуынан науқас қайтыс болуы мүмкін.
Нәтижесі – мида киста пайда болады.

Ми ішіне қан құйылу

Ми ішіне қан құйылу

Миға гематома түзе қан құйылу. НЕХ200

Субарахноидтық қан құйылу себебі:
Майда аневризмалар артериялық гипертонияда кездеседі.
Жиі ми қан тамырларының аневризмасының жарылып кетуі
Сирек жағдайда артериовенозды мальформациялардың жарылуы.

Нерв жүйесінің миелинсізденуге байланысты ауруларының даму механизмі:
Нейрон аксондарының миелин қабығының ыдырап кетуімен сипатталады.
Осыған байланысты аксондардың нервтік импульстерді өткізу қабілеті бұзылып, клиникада әртүрлі неврологиялық белгілермен көрінеді.

Нерв жүйесінің миелинсізденуге байланысты ауруларының түрлері:
Шашылған склероз
Жедел таралған энцефалит
Үдемелі көп ошақты лейкоэнцефалопатия
Жедел геморрагиялық энцефалопатия жатады.

Шашылған склероз
Этиологисы: вирустар, қызылша, жай герпес
Морфологиялық өзгерістері:
өлген адамның миында көптеген миелинсіздену ошақтары сарғыш, соңына қарай сұр түсті болып көрінеді.
патологиялық ошақтарда миелин қабықтары ыдырап, бөлшектенеді, үлкен талшықты астроциттер мен маңында лимфоцитарлы жасушалардың болуымен сипатталады.
Нәтижесі: клиникада неврологиялық белгілер: парез, параплексия көз нервінің невриті. Өлім себебі -екіншілік пневмония.

Нерв жүйесінің дегенеративті аурулары.
морфологиялық нейрондардың дегенеративті(дистрофиялық) зақымдалуы
клиникада деменция (алжу)белгілерімен сипатталады.
Біріншілік деменция орталық нерв жүйесінің ауыр сырқаттарынан соң, яғни ми инфаркты, ми жарақаттары, нейроинфекциялар мен нейротоксикоздан кейін дамиды.

ОНЖ инфекциялары
Этиологиясы:
вирустар(жай герпес вирусы, қызылша, грипп, кенелі энцефалит, полиемиелит, құтыру вирусы),
бактериялар( менингококтар, ішек таяқшалары, көкірің таяқшасы, стафилакоктар, пневмококтар,)
паразиттер, саңырауқұлақтар т.б.

ОНЖ инфекциялары
Ағымына қарай: жедел, жеделдеу, созылмалы, баяу дамитын және латентті (жасырын) түрлері бар.
Таралу жолына қарай: гемотогенді, контакты, лимфогенді, периневральді түрлері бар.

ОНЖ инфекциялары
орналасуына қарай:
Менингит
Энцефалит
Миелит
Энцефоломиелит
Менингоэнцефалит
Ми тінінің абсцессі, гранулемасы

Менингиттер- ми және жұлын қабықтарының қабынуы.
қатты қабық қабынуы- пахименингит.
жұмсақ қабығы мен торлы қабықтың қабынуы -лептоменингит.
торлы қабықтың қабынуы- арахнойдит деп атаймыз.

Менингиттер этиологиясы:
Жиі қоздырушылары Neissеria meningitidis және Streptococcus pneumoniae.
Грамтеріс бактериялар: Escherichia, Klebsiella, Enterobacter – иммунодефицит жағдайларында ми жарақатынан немесе хирургиялық шаралардан кейін дамиды
Созылмалы менингит: туберкулез, мерез, кандидоздардан кейін дамиды
Балаларда Neisseria meningitidis және Escherichia coli, В тобындағы стрептококтар қоздырады

Іріңді менингиттің морфологиялық сипаты:
Макро: көбіне мидың астыңғы жағында сарғыш жасыл түсті ірің көрінеді.
Микро: арахнойдальді қабық астында лейкоциттер жиналады.
Нәтижесі: іріңді экссудат организацияға ұшырап, фиброзды жабыспалар пайда болады, ми жұлын сұйықтығының циркуляциясы бұзылып- гидроцефалия дамиды.

Іріңді менингит

Іріңді менингит

Гидроцефалия

Ми абсцессі
Ми абсцессі – ми тінінің некрозымен жүретін, шектелген іріңді қуыстың пайда болуымен сипатталатын қабыну ошағы

Ми абсцесі

Ми абсцесінің жіктелуі
Ағымы бойынша: жедел, созылмалы
2. Жұғу жолы бойынша: гематогенді, контакты
3. Даму себебіне байланысты: ото-риногенді, остеогенді, одонтогенді, жарақаттық, пульмоногенді, кардиалді, тонзиллогенді, хирургиялық

Абсцестің морфологиясы
Макроскопиялық көрінісі – сары-жасыл түсті, жағымсыз иісті, қоймалжың сұйықтыққа толған шекарасы айқын қуыс
Үрдістің жиі орналасқан орны: шүйде бөлімі, мишық, самай бөлігі, маңдай бөлігі
Микроскопиялық көрінісі: ішкі қабаты - пиогенді мембрана, орта қабаты -грануляциялық тін, сыртқы қабаты - тығыз дәнекер тін

Энцефалит – ми тінінің қабынуы
Вирусты энцефалиттердің этиологиясы:
Арбовирустар
Энтеровирустар
Цитомегаловирус
Герпес вирусы

Вирусты энцефалиттердің морфологиясы
Лимфоциттерден, плазмоциттерден және макрофагтардан тұратын қабыну сіңбелерінің болуы
Микроглия және олигодендроглияның пролиферациясы
Нейрофагия - нейрофагиялық түйіндердің пайда болуы
Ядро ішілік және цитоплазма ішілік түзілімдердің пайда болуы

Менингококты менингит
Этиологиясы: Менингококты инфекция
Морфологиялық өзгерістері: мидың жұмсақ қабықтарының «Іріңді қалпақ» тәрізді көрінуі
субарахноидалды және жұлын қуыстарында іріңді сұйықтықтың жиналуы
гидроцефалияның дамуы

Менингококты инфекцияның микроскопиялық өзгерістері:
Ми қабықтарының диффузды лейкоцитарлы инфильтрациясы
Ми қабықтарының ісінуі
Қан тамырларында қан толуы
Ошақты қан құйылулар

Менингококты инфекцияның асқынулары
Мидың ісінуі
Мишық пен сопақша мидың үлкен шүйде тесігіне кептеліп қалуы (дислокациясы)
Екіншілік гидроцефалия

Туберкулёзді менингит
Этиологиясы – туберкулез микобактериясы, біріншілік туберкулез кезінде миға гематогенді жолмен енеді, ағымы бойынша жеделдеу болады.
Морфологиясы – ми негізінде және жұлынның маңында қоймалжың немесе ірімшік тәрізді экссудат жиналады.

Туберкулёзді менингиттің микроскопиялық көрінісі
Лимфоциттер, макрофагтар, плазмоциттер, Пирогов –Лангханстың алып жасушалары және көп көлемде фибринозно - казеозды экссудаттың болуы
Нәтижесі: ми қабықшаларының арасындағы жабыспалардың дамуы

Туберкулёзді менингит
Алып жасушалар