Басқару шешімдерін қабылдау презентация

Басқарудағы шешім қабылдау
Шешім қабылдау оңай іс емес
Ол жүргізіледі
Әртүрлі өзгеріп отыратын факторларды ескере отыра
Ақпараттың анықсыздығы кезде
Шиеленістік көзқарастар болған кезде

Шешім және шешім қабылдау
Шешім = қолда бар варианттардан жасалған таңдау немесе альтернативаларды таңдау
Шешім қабылдау = проблеманы идентификациялау процессі және оны шешу мүмкіндігі

Шешімнің түрлері
Бағдарламаланған
Үлгімен (шаблон), үйренген тәсілмен қабылдауға болатын қайталанатын шешімдер
Бұл шешім үнемі қайталанатын ұйымдық проблемаларға жауап
Бағдарламаланбаған
Ерекеше (нестандартный) көзқарасты (подход) талап ететін сирек (уникальный) шешімдер
Бұл шешімдер стратегиялық жоспарлаумен байланысты
Шешім

Шешім қабылдау деңгейі және шешім түрлері
Бағдарламаланбаған шешімдер
Бағдарламаланған шешімдер
Орта деңгейлі басшылық
Төменгі деңгейлі қызметкерлер
Жоғарғы басшылық
Adapted from Exhibit 4.4

Анықтылық, тәуекелділік, сенімсіздік және белгісіздік
Анықтылық
Шешім қабылдайтын басшының қолында барлық керекті ақпарат бар
Risk
Жеткілікті ақпарат көлемінің негізінде қабылданады
Нақты мақсатқа жетуге бағытталған
Сенімсіздік
Басшылар ұмытылатын мақсаттарын түсінеді
Шешімдердің варианттары және болашақ уақиғалар туралы ақпараттық жеткіліксіздігі, тәуекелділікті бағалауға мүмкіндік бермейді
Қабылданатын шешімдер шығармашылықты іздеп табуды талап етеді
Белгісіздік
Шешім қабылдау үшін өте қиын жағдай
Шешілетін мақсаттар немесе проблемалар айқын емес
Альтернативті шешімдерді идентификациялау мүмкіндігі болмауы
Ақпараттың көп бөлігінің болмауы

Сәтсіз шешімдер қабылдау ықтималдылығына ықпал ететін жағдай

Шешім қабылдау модельдері
Классикалық модель
Әкімшілік модель
Саяси модель

Classical Model
Төрт жорамалға негізделеді
Шешім қабылдайтын тұлға белгілі және келісілген мақсаттарға жетуге тырысады
Шешім қабылдайтын тұлға анықтылыққа тырысады және қажетті ақпаратты жинайды
Шешім қабылдайтын тұлға ұйымның экономикалық пайдасын көбейтетін варианттарды таңдайды
Шешім қабылдайтын тұлға варианттарды бағалағанда және басымдылықтарды койғанда рациональды болады және логиканы пайдаланады
Бұл модель нормативті болып табылады = Менежерлерге идеальды шешімдерге жетудегі нұсқауды көрсетеді
Шешім қабылдаудың бұл моделі экономикалық жормалдарға негізделеді

Administrative Model
Әкімшілік модельді тұжырымдағанда Герберт Саймонның идеясының негізіндегі екі концепция пайдаланылады
Шектеулі рациональдылық: ұйымдағы индивидтердің қызметі рациональдылықтың шегінде немесе керекті (допустимый) шекарасында жатыр. Әр ұйымда менеджерлер барлық ақпаратты өңдеуге уақытыда және мүмкіндігіде жоқ
Тиімділік (приемлемость): шешім қабылдайтын тұлға таңдаудың минимальды критериясын қанағатандыратын бірінші вариантын іріктеу
Қалай бағдарламаланбаған шешімдерді қабылдайды – сенімсіздік/белгісіздік

Administrative Model
Қиын жағдайдағы менеджерлерден бағдарламаланбаған шешімдерді талап етеді
Шешімдердің мақсаты жиі айқын емес, қайшы келетін және менеджерлердің келісімі табпайтын болып келеді ;
Рациональды процедуралар әрқашанда пайдаланылмайды, проблемаға жай түрде қаралады
Менеджерлермен альтернативалар толық көлемде ізделмейді
Көптеген менеджерлер ең жақсы шешімдермен емес, қолайлы шешімдермен қанағаттанады
Интуиция, өткен тәжірбиеге сүйенеді
Әкімшілік модель сиппаттамалы түрде болады = қиын жағдайдағы басқару шешімдерін қабылдаудағы нақты процесстердің көрінісін көрсетеді

Political Model
Ұйым әртүрлі мүделерден, мақсаттардан және құндылықтардан тұрады
Ақпарат белгісіз және толықсыз болып келеді
Менеджерлер проблеманың барлық аспектілерін идентификациялауға уақыты, ресурстары және интеллектуальды қабілеттілігі жоқ
Менеджерлер мақсатты қоюға және альтернативаларды талқылауға қатысады
Коалиция = нақты мақсатты қолдайтын менеджерлердің бейресми одағы
Нағыз ортаға ұқсайды

Шешім қабылдаудың классикалық, әкімшілік және саяси модельдерінің сипаттамасы
Классикалық модель
Анық мақсаттар, проблемаларды түсіну;
Толық айқындалған жағдай;
Шешім варианттары және мүмкін нәтижелер туралы толық мәнді ақпарат;
Пайдалы нәтижелерді көбейту үшін адам рациональды таңдау жасайды;
Әкімшілік модель
Проблема мен мақсаттар айқын емес;
Белгісіздік жағдайы орын алады;
Шешім варианттары және орлардың салдары туралы ақпараттың шектеулігі;
Интуицияға және коалицияға негізделген керекті таңдау
Саяси модель
Плюрализм; мақсаттар конфликті
Сенімсіздік/
Белгісіздік жағдайы
Пікірлердің сәйкес болмауы; ақпараттың белгісіздігі
коалиция мүшелері арасында дискуссия және «келіссөздер»

Басқару шешімдерін қабылдаудың негізгі кезеңдері
Нәтижелерді бағалау
және кері байланыс
Жағдайды диагностикалау және талдау
Шешім қажеттілігін түсіну
Шешімнің
варианттарын
даярлау
Ең жақсы шешімді таңдау
Шешімдерді іске асыру
Шешім қабылдау
процесс
❻
❶
❷
❸
❹
❺

Шешім қабылдаудың стилдері
Ойлау тәсілі
Директивті
Жүріс-тұрыстық
Жоғарғы
Төмен
Рациональды
Интуитивті
Концептуальды
Талдаулық
Белгісіздікті
қабылдау деңгейі

Directive Style
Анық және жай шешімдерді қабылдайтын адамдар
Тез шешім қабылдайды
Екі-үш алтернативаны қарастырады
Өнімді және рациональды
Ережелер мен процедуралар

Analytical Style
Көп деректерге сүйеніп кешенді шешімдерді табу
Альтернативаларды мұхият зерттейді
Өзінің шешімдерін басқарудағы бақылау жүйесінен және басқа көздерден алынған объективті, рациональды деректерге негіздеуді
Қолдағы ақпаратқа негізінде ең мүмкін деген шешімді іздеу

Conceptual Style
Көп ақпаратты қарастырғанды жақсы көреді
Талдаушылық стильге қарағанда әлеуметтік бағыт ұстанады
Проблемалар және оларды шешу жолдары туралы басқалармен пікір алысқанды ұнатады
Бір-бірлеріне ұқсамайтын альтернативаларды қарастыру
Басқа адамдардан және басұару жүйесінен түсетін ақпаратқа сүйенеді
Проблемаларды шығармашылық арқылы шешу

Behavioral Style
Бұл стильді басқа адамдарға қамқорлық жасайтын адамдар пайдаланады
Адамдармен жеке сөйлескенді жақсы көреді
Олардың проблемаға және оны нақты шешу варианттарына ықпалын түсіну
Бұл стильдегі адамдар басқалардың тұлғалық дамуын ойлайды
Басқа адамдардың мақсаттарына жетуіне мүмкіндік беретін шешімдер қабылдайды

Шешімге жаңа көзқарастар
Оқыту, жазалау орынына
Конструктивті пікір-таласты ынталандыру
“Бес рет неге”
Қате шешімдерден бас тарту
Brainstorming
Турбулентті кезеңдегі шешім қабылдаудағы жаңа көзқарастар