Электролиттік диссоциациялану теориясы тұрғысынан қышқыл, негіз, тұздардың химиялық қасиеттері презентация

9.3.4.1 -қышқылдар, еритін және ерімейтін негіздер, орта тұздардың химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде құрастыру
9.3.4.2 -қышқылдар және негіздер,орта тұздардың химиялық қасиеттерін тәжірибе жүзінде зерттеу және қорытынды жасау
терийлері
қышқылдар, еритін және ерімейтін негіздер, орта тұздардың химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде құрастырады
қышқылдар және негіздер,орта тұздардың химиялық қасиеттерін тәжірибе жүзінде зерттеп және қорытынды жасайды
Оқу мақсаты
Бағалау критерийлері

Қышқылдардың химиялық қасиеті
Электролиттік диссоциация тұрғысынан қышқылдар деп диссоциация кезінде H + сутек катиондарын және қышқыл қалдығы аниондарын түзетін электролиттер.
Қышқыл ерітінділердің (азот қышқылынан басқа) металдармен әрекеттесуі нәтижесінде тұз ерітіндісі мен сутек түзіледі.
Mg (қ) + 2HCІ (с.е.) ⟶ H2 (г) + MgCІ2 (с.е.)
Mg0 + 2H + + 2CІ – ⟶ H2 (г) + Mg2+ +2CI-(с.е.)
Mg0 + 2H + ⟶ Mg2++ H2 (г)
Қышқыл ерітінділерінің әлсіз қышқыл тұздарымен әрекеттесуі:
Na2CO3 (қ) + 2HCІ (с.е.) ⟶ ↑CO2 (г) + H2O (с) + 2NaCІ (с.е.)
2Na + +CO32- + 2H + + 2CІ – ⟶ ↑CO2 + H2O + 2Na + + 2CІ –
2H + + CO32- ⟶ ↑ CO2 + H2O

Қышқылдардың химиялық қасиеті
Қышқыл ерітінділерінің негіздік оксидтермен тұз және су түзе әрекеттесуі. Осылай мыс (II) оксиді– қара түсті қатты зат көгілдір түсті еритін тұз мыс (II)сульфатына айналады.
CuO (қ) + H2SO4 (с.е.) ⟶ CuSO4 (с.е.) + H2O (с)
CuO + 2H + + SO42-⟶ Cu2+ + SO42- + H2O (с)
CuO + 2H + ⟶ Cu2+ + H2O
Қышқыл ерітінділерінің негіз ерітінділерімен ерімтал тұз және су түзе әрекеттесуі:
NaOH (с.е.) + HCІ (с.е.) ⟶ NaCІ (с.е.) + H2O (с)
Na + + OH – + H ++ CІ – ⟶ Na + + CІ – + H2O
H + + OH – ⟶ H2O

Қышқылдардың химиялық қасиеті
https://cdn4.bilimland.kz/upload/content/platform_lessons/L_11657/25.mp4

Негіздердің химиялық қасиеті
Негіздер – суда ерігенде немесе балқығанда металл катиондары мен гидроксид аниондарына OH– диссоциацияланатын электролиттер.
Негіздердің жалпы қасиеттері: дәмі ащы, ұстағанда сабын тәріздес,
индикатор түсін өзгертеді, кейбіреулері күйдіргіш.
Еритін негіздердің сулы ерітінділері сілтілер деп аталады.
Гидроксид иондардың болуына байланысты индикатор түсін өзгертеді және pH мәні 7-ден жоғары мәніне ие
https://cdn4.bilimland.kz/upload/content/platform_lessons/L_11669/15.mp4

Тұздардың химиялық қасиеті
Тұздар – суда ерігенде немесе балқығанда металл немесе аммоний катиондарына және қышқыл қалдығы аниондарына диссоциацияланатын электролиттер.
Белсенділігі төмен металл тұздарының ерітінділері белсенділігі жоғары металдармен әрекеттеседі:
металл + тұз → белсенділігі жоғары металдың тұзы + белсенділігі төмен металл
2AgNO3 + Cu ⟷ Cu(NO3)2 + 2Ag
2Ag + + 2NO3- + Cu0 ⟷ Cu2+ + 2NO3- +2Ag 0
2Ag + + Cu 0 ⟷ Cu2+ + 2Ag 0
https://cdn4.bilimland.kz/upload/content/platform_lessons/L_11675/45.mp4

Тұздардың химиялық қасиеті
Әлсіз қышқылдардың тұздары күшті қышқылдар ерітінділерімен әрекеттесіп күшті қышқыл тұзын және әлсіз қышқыл түзеді
Мыс карбонаты + күкірт қышқылы → мыс сульфаты + су + көмірқышқыл газы
CuCO3 (қ) + H2SO4 (с.е.) ⟷ CuSO4 (с.е.) + H2O (с) + CO2 ↑(г)
CuCO3 (қ) + 2H + +SO42-⟷ Cu2+ + SO42- + H2O (с) + CO2 ↑(г)
CuCO3 (қ) + 2H + ⟷ Cu 2+ + H2O (с) + CO2 ↑(г)

Тұздар ерітінділері сілтілермен әрекеттесіп ерімейтін негіздер түзеді:
тұз + металл гидроксиді → ерімейтін негіз + тұз
CuCІ2 (с.е.) + 2NaOH (с.е.) ⟷ ↓Cu(OH)2 (қ) + 2NaCІ (с)
Cu 2+ + 2CІ – (с.е.) + 2Na + + 2OH – (с.е.) ⟷ ↓Cu(OH)2 (қ) + 2Na + + 2CІ – (с)
Cu 2+ + 2OH – (с.е.) ⟷ Cu(OH)2↓(қ)
Тұздардың химиялық қасиеті
https://cdn4.bilimland.kz/upload/content/platform_lessons/L_11675/11.mp4

Тұздардың химиялық қасиеті
Тұз ерітінділері өзара әрекеттесіп ерімейтін тұз түзеді.
Натрий сульфаты + барий нитраты → барий сульфаты (қ) + натрий нитраты
Na2SO4 + Ba(NO3)2 ⟷ ↓BaSO4 + 2NaNO3
2Na + +SO42- + Ba2+ +2NO3- ⟷ ↓BaSO4 + 2Na + +2NO3–
Ba 2+ + SO42- ⟷ ↓BaSO4

Сабақты бекіту
Бекіту тапсырмалары
1 тапсырма
Қышқылдардың химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеуінің молекулалық және иондық теңдеулерін құрастыр
BaCI2+H2SO4=BaSO4↓+ 2HCI
Дескриптор:
қышқылдардың химиялық қасиеттерін көрсететін реакция
теңдеуінің молекулалық және иондық теңдеулерін құрастырады

Сабақты бекіту
Дұрыс жауап
1 тапсырма
Қышқылдардың химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеуінің молекулалық және иондық теңдеулерін құрастыр
BaCI2+H2SO4=BaSO4↓+ 2HCI
Ba2+ +2CI - +2H+ + SO42- = BaSO4↓+ 2H+ +2CI-
Ba2+ + SO42- = BaSO4↓

Бекіту тапсырмалары
1 тапсырма
Еритін және ерімейтін негіздердің химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерінің молекулалық және иондық теңдеулерін құрастыр
2KOH+CuCI2=Cu(OH)2↓+ 2KCI
↓Cu(OH)2+ 2HNO3= Cu(NO3)2+2H2O
Дескриптор:
еритін және ерімейтін негіздердің химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерінің молекулалық және иондық теңдеулерін құрастырады

Дұрыс жауап
1 тапсырма
Еритін және ерімейтін негіздердің химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерінің молекулалық және иондық теңдеулерін құрастыр
2KOH+CuCI2=Cu(OH)2 ↓+ 2KCI молекулалық теңдеу
2K- +2OH- +Cu2+ +2CI- =Cu(OH)2 ↓+ 2K+ +2CI- иондық теңдеу
Cu2+ + 2OH- = Cu(OH)2 ↓ қысқартылған иондық теңдеу
↓Cu(OH)2+ 2HNO3= Cu(NO3)2+2H2O молекулалық теңдеу
↓Cu(OH)2+ 2H+ +2NO3- = Cu2+ +2NO3- + 2H2O иондық теңдеу
2H+ + ↓Cu(OH)2 = Cu2+ +2NO3- + 2H2O↓ қысқартылған иондық теңдеу

Бекіту тапсырмалары
1 тапсырма
Тұздардың химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерінің молекулалық және иондық теңдеулерін құрастыр
Fe+CuCI2= FeCI2+Cu↓
Дескриптор:
тұздардың химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерінің молекулалық және иондық теңдеулерін құрастырады

Дұрыс жауап
1 тапсырма
Тұздардың химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерінің молекулалық және иондық теңдеулерін құрастыр
Fe+CuCI2= FeCI2+Cu↓молекулалық теңдеу
Fe 0 +Cu2+ +2CI - = Fe2+ + 2CI - + Cu↓ иондық теңдеу
Fe 0 +Cu2+ = Fe2+ +Cu↓ қысқартылған иондық теңдеу

Сабақты бекіту
2 тапсырма
Қышқылдар және негіздер,орта тұздардың химиялық қасиеттерін болжап тиісті реакция теңдеулерін аяқтап, молекулалық және иондық түрде жазыңыз:
Дескриптор:
қышқылдардың химиялық қасиеттерін тәжірибе жүзінде зерттейді және қорытынды жасайды
негіздердің химиялық қасиеттерін тәжірибе жүзінде зерттейді және қорытынды жасайды
орта тұздардың химиялық қасиеттерін тәжірибе жүзінде зерттеу және қорытынды жасайды

Бүгінгі сабақта:
қышқылдар, еритін және ерімейтін негіздер, орта тұздардың химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде құрастырдым
қышқылдар және негіздер,орта тұздардың химиялық қасиеттерін тәжірибе жүзінде зерттедім және қорытынды жасадым
Қорытынды

Оқу тапсырмасы
Біз күнделікті тұрмыста қатты және сұйық сабындарды жиі қолданамыз.
Сабын көзге тисе жасауратады. Сабынмен кір жуғанда кірді кетіреді. Құбырларды тазалайтын «Крот» деп аталатын препаратты қолданамыз.
Бұл қандай заттың қасиетіне негізделген.
Газдалған сусындар өндіруде қолданылатын қышқыл
Тамақ және медицинада физиологиялық ерітінді түрінде қолданылатын тұздың қасиеті
(1 балл)