Меншікті капиталды қаржылық талдау. Лекция 6 презентация

Дәріс жоспары:
1. Капитал теориясының эволюциясы және оның қазіргі кездегі анықтамасы
2. Меншікті және заемдық капиталды құру және басқару ерекшелігі
3. Жиынтық капиталды басқару
4. Айналымна тыс және айналым капиталына айналатын капитал
5. Капиталды пайдалалану тиімділігі критерииі

Капитал – бұл қосылған құн әкелетін құн. (А.Смит, Д.Рикардо)
Капитал – бұл өндіріс процесіне қатысатын байлықтың бір бөлігі. (Бем-Баверк)
Капитал – бұл фирма шоттарында көрсетілетін ақшалай құн. (Дж. Хикс)
1. . Капитал теориясының эволюциясы және оныі қазіргі кездегі анықтамасы
Капитал – бұл акционерлік капиталдың, эмиссияланға табыстың және и бөлінбеген пайданың сомасы.
Капитал – бұл қаражаттардың ұзақ мерзімдік көздері.
Капитал шамасы– бұл компанияның құндық бағасы мен үшінші тұлға алдындағы
қарызы арасындағы айырма .
Капитал (латын тілінен capitalis - басты, басты мүлік, басты сома) –
Бұл пайда, байлық алу үшін қолданылатын тауарлар, мүліктер, активтер жиынтығы
Тар мағынада:
Физикалық капитал –бұл өндіріс құралы түріндегі табыс алу көзі.
Акшалай капитал – бұл көмегімен физикалық капитал алынтын ақшалар.

1. Капитал теориясының эволюциясы және оныі қазіргі кездегі анықтамасы

«Капитал» капиталының негізі белгілері
Авансталған құның
өзгерісі кезінде
қосылған құн алу
Экономикалық ақша
қатынастарының
жүйесі
Құндық
категория
Айналым және
айналымнан тыс активтерге
инвестицияланады
Айналу процессінде
өз формасын өзгертеді
Фирма қызметін
қамтамасыз етеді және
табысты құрайды
Өндірістік мақсаттарға
қолданылады
Құнды компания
активтеріне аванстау
Экономикалық категория ретінде кәсіпорын капиталы құнды аванстаумен
Байланысты экономикалық ақша қатынастарының жүйесін білдіреді.
Ақша формасында кәсіпкершілік қызметті қаржылық қамтамасыз ету есебінен
фирма активтерін құруды білдіреді.
1. Капитал теориясының эволюциясы және оныі қазіргі кездегі анықтамасы

1) ұйымдастырушылық тиесілік (принадлежности) бойынша
Меншікті капитал – компанияға меншік құқығы бойынша тиесілі және таза активтер құру үшін қажетті қаражаттар құны.
Заемдық капитал – ақылы және қайтарымдылық негізде компанияның ағымдық қызметін және дамуын қаржыландыру мақсатында тартылатын қаражаттар
2) пайдалану мақсаты бойынша
Өндірістік – бұл компанияның өндірістік активтеріне инвестицияланған қаражаттары.
Ссудалық – ақша құралдарына (қысқа және ұзақмерщімдік депозиттік салымдар), сондай ақ қарыздық құралдарға (облигациялар, вексельдер, депозиттік сертификаттар) инвестициялау барысында қолданылатын капитал бөлігі.
Спекулятивтік – баға арасындағы айырма негізінде жүргізілетін қаржылық операциялар
жасау үшін арналған. Мысал ретінде нарықта алыпсатарлық қызметтерді жүргізуде қолданылтын құралдар ретінде деривативтерді сатып алу (туынды қаржы құралдары (опциондар, фьючерстер)).
Капиталды жіктеу критерийлері
1. Капитал теориясының эволюциясы және оныі қазіргі кездегі анықтамасы

3) инвестициялау объектісі бойынша
Негізгі – айналымнан тыс активтердің барлық түріне инвестицияланады.
Айналмалы – компанияның айналым (ағымдағы) активтеріне инвестицияланады.
4) инвестициялау формасы бойынша
Ақша формасындағы капитал операциондық активтерге инвестицияланады және өндірістік формаға өзгереді.
Өндірістік формадағы капитал өнімді өндіру процесінде тауарлы формаға өзгереді.
Тауарлы формадағы капитал сату процесінде ақша формасына өзгереді.
5) шаруашылық процесте қолданылу сипаты бойынша
Компания қызметінің барлық сферасындағы табысты құруға қатысатын Жұмыс істеуші (рабочий) капитал.
Компания қызметініе қатыспайтын ,табысты құруға қатыспайтын жұмыс істемейтін капитал.
1. Капитал теориясының эволюциясы және оныі қазіргі кездегі анықтамасы
Капиталды жіктеу критерийлері

6) Меншік иесінің пайдалану сипатына қарай
Таза пайда ретінде тұтынуға бөлінген тұтынылатын капитал, капитал функцияларын орындауды тоқтатып, яғни айналымнан тыс және айналымдағы активтердің алынатын дивиденттер, пайыздар төлеуге, персоналдардың қажеттіліктерін жабуға бағытталатын капиталдың бөлігі.
Жинақталатын (қайта инвестицияланатын) капитал пайданың капиталдану барысында оның өсуінің түрлі формаларын көрсетеді.
1. Капитал теориясының эволюциясы және оныі қазіргі кездегі анықтамасы
Капиталды жіктеу критерийлері

Меншікті капиталдың құрамы

Капитал функциясы
табыс әкелетін қаржылық ресурстарды сипаттаайды,
меншік иесінің игілігін құрудың басты көзі,
компанияның нарықтық құнынының ең басты өлшемі,
капитала динамикасы компанияның шаруашылық қызметінің тиімділігін көрсетеді.
оны өткізу процесінде өндіріске авансталған құнның өсуі және қосылған құн алу жүреді.

Кәсіпорынды қаржыландыру әдістері
2. Меншікті және заемдық капиталды құру және басқару ерекшелігі

Қ
А
Р
Ж
Ы
Л
Ы
Қ
Р
Е
С
У
Р
С
Т
А
Р
Меншік құқығы бойынша
Меншікті және оларға теңестірілген
Қаржылық ресурстарды қаржыландыру
Заемдық қаражаттар
Тартылған қаражаттар
Мемлекеттік бюджет
қаражаттары
Түсі сферасы бойынша
Сыртқы көздер
Ішкі көздер
Пайдалану мерзімі бойынша
Қысқа мерзімдік көздер
Орта мерзімдік көздер
Ұзақмерзімдік көздер
Қаржылық ресурстар – бұл ағымдағы шығындарды, өндірістің
кеңейуімен байланысты шығындарды және компанияның
қаржылық міндеттемелерін орындаумен байланысты шығындарды жабу үшін
сырттан түсетін меншікті ақша түсімдерінің жиынтығы.
2. Меншікті және заемдық капиталды құру және басқару ерекшелігі

Меншік құқығы бойынша корпорацияның қаржылық көздері
Қаржылық ресурстар
Компанияға тән
Акциялар мен басқа
бағалы қағаздарды
шығару
Үлестік қатысу
Ретінде түскен басқа компания
қаражаттары
Меншікті қаражаттар
Кредиторлық
қарыз
2. Меншікті және заемдық капиталды құру және басқару ерекшелігі

Капитал құрылымы
Капитал құрылымы фирма капиталының жалпы көлеміндегі
Меншікті және заемдық қаражаттардың көздерінің белгілі қатынасы
Капиталдың оңтайлы құрылымы дегеніміз жалпы капиталдық
шығындар азайып, компанияның нарықтық құны көбейетіндей
меншікті және заемдық көздердің қатынасын білдіреді.
Капиталдың құрылымы деп қаржыландырудың ұзақ мерзімдік
Көздерінің – меншікті және заемдық қаражаттардың қатынасы
Қарастыралыды
Меншікті және заемдық капиталдың принципиалды ерекшелігі –
Осы капиталдың иесіне әр түрлі тәуекел деңгейімен байланысты
Әр түрлі табыс әкелуінде.
2. Меншікті және заемдық капиталды құру және басқару ерекшелігі

Капитал құрылымын оңтайландыру әдістері

Капитал құрылымын басқару концепциялары

Капитал бағасы
Капитал бағасы (coast of capital) – бұл пайызбен өрнектелген
капиталға қызмет ету бойынша шығындардың салыстырмалы шамасы.
Капитал бағасының шамасы капитал иесінің талап ететін
Табыстылығымен анықталады.
Капитал бағасы ұқсас кезеңдегі инвестициялаудың
ағымдағы тәуекелсіз табыстылық пен күтілетін инфляциямен,
тәуекел ақысымен анықталады.
Капитал бағасын анықтау кезеңдері:
Капитал құру көздері болып табылатын негізгі компоненттерді
айқындау жүргізу.
2. Әр көздің жекелеген бағасы анықталады.
3. Капиталдың орташа салмақталған бағасы (WACC) анықталады.
4. Капитал құрылымын оңтайландыру бойынша
Шаралар жасалып, капиталдың мақсатты құрылымы қалыптастырылады.
2. Меншікті және заемдық капиталды құру және басқару ерекшелігі

Капитал бағасын анықтау
Капитал бағасы – капиталдың жалпы шамасына пайызбен
Өрнектелген оны тарту бағасы
1 жылға капитал иесіне төлемдер
Капитал бағасы = * 100%
Тартылған капитал
2. Меншікті және заемдық капиталды құру және басқару ерекшелігі

Қаржылық активтердің табыстылығын бағалау моделі (CAPM)
Ks = rf + βi (rm – rf)
мұнда: Ks – қарапайым акция бағасы
rf – тәуекелсіз табыстылық
rm –күтілетін нарықтық табыс
βi – β-акция коэффициенті
Дисконтталған аұша ағымы әдісі (модель Гордона)
D1
Ks = + g
Po
мұнда: Ks – қарапайым акция бағасы
D1 – соңғы нақты төленген дивидендтер
Po – қарапайым акцияның нарықтық құны
g –дивидендтердің өсу қарқыны
Метод суммирования доходности собственных облигаций и расчетной премии за риск
Премия за риск представляет собой превышение доходности акции
компании над доходностью ее облигаций.
Меншікті капиталдың бағасын есептеу
МЕТОДЫ ОПРЕДЕЛЕНИЯ ЦЕНЫ ОБЫКНОВЕННОЙ АКЦИИ

Капиталдың орташа салмақталған құны
(Weighted Average Cost of Capital, WACC)
WACC =
2. Меншікті және заемдық капиталды құру және
басқару ерекшелігі
2. Меншікті және заемдық капиталды құру және
басқару ерекшелігі

Капиталдың орташа салмақталған бағасы

Жалпы компанияның капитал құны (cost of capital)
Талап етілетін табыстылық (тарту шығындары) мөлшерлемелерінің орташа салмақталған мәндерін көрсетеді
Мұнда: WACC – компания капиталының орташа салмақталған құны,
E/V – баланс валютасында меншікті капиталдың үлесі,
Dp/V – баланс валютасында артықшылығы бар акциялардың үлесі,
Dd/V – валюта баланстағы келісім шарттық заемдық капитал үлесі,
Re – меншікті капиталдың табстылық мөлшерлемесі,
Rp – артықшылы,ы бар акциялар бойынша табыстылық мөлшерлемесі,
Rd –келісім шарттық заемдық капиталдың табыстылық нормасы,
T – компания пайдасына салынатын салық нормасы.
2. Меншікті және заемдық капиталды құру және
басқару ерекшелігі

Төмендегілер белгілі болса, кәсіпорын капитлының орташа салмақталған құнын анықтаңыз:

Заемдық капиталдың құнын анықтау тәртібі
Заемдық капитал құны – капиталдың жалпы шамасына пайызбен
Өрнектелген оны тарту ақысы.
2. Меншікті және заемдық капиталды құру және
басқару ерекшелігі

МІНДЕТ
ТЕР
Капиталды басқару міндеттері
Тартылатын капитал көлемінің қаржыландырылатын активтер көлеміне сәйкестігін қамтамасыз ету
Капиталдың қызмет ету тиімділігі тұрғысынан Капиталдың оңтайлы құрылымын құру
Түрлі көздерден капиталдың құрылуы бойынша шығындарды төмендету
Компанияның шаруашылық қызметі процесінде капиталды тиімді пайдалану
3. Жалпы капиталды басқару

Компания капиталын тиімді қолдануды бағаау көрсеткіштері
1) Капитал қозғалысын бағалау коэффициенттері
2) Капитал құрылымы коэффициенттері
3) Іскерлік белсенділік коэффициенттері
4) Капитал рентабелдігі коэффициенттері
5. Капиталды қолдану тиімділігінің критерийлері

Капитал қозғалысын бағалау коэффициенттері
Барлық капиталдың түсу коэффициенті (К1)
Кп
К1 =
Кк.п.
где: Кп – сумма источников капитала, мобилизованного в течение отчетного периода
Кк.п. – сумма капитала на конец отчетного периода
Меншікті капиталдың түсу коэффициенті (К2)
СКп
К2 =
СКк.п.
где: СКп – сумма собственных источников капитала, мобилизованных в течение отчетного периода
СКк.п. – сумма собственного капитала на конец отчетного периода
Заемдық капиталдың түсу коэффициенті (К3)
ЗКп
К3 =
ЗКк.п.
где: ЗКп – сумма заемных источников капитала, мобилизованных в течение отчетного периода
ЗКн.п. – сумма заемного капитала на конец отчетного периода
Заемдық капиталдың кету коэффициенті (К4)
ЗКп
К4 =
ЗКн.п.
где: ЗКп – сумма выбывших заемных источников капитала в течение отчетного периода
ЗКн.п. – сумма заемного капитала на начало отчетного периода

Капитал құрылымы коэффициенті
Автономдық коэффициенті (қаржылық тәуелсіздік (К5)
СК
К5 =
К
где: СК – средняя за период сумма собственного капитала
К – средняя за период сумма капитала компании
Оптимальное значение – больше 0,5
Қаржылық тәуелділік коэффициенті (К6)
ЗК
К6 =
К
где: ЗК – средняя за период сумма заемного капитала
К – средняя за период сумма капитала компании
Оптимальное значение – меньше 0,5
Қаржылық рычаг коэффициенті (левериджа) (К7)
ЗК
К7 =
СК
где: ЗК – средняя за период сумма заемного капитала
СК – средняя за период сумма собственного капитала
Оптимальное значение – больше 0,7

Іскерлік белсенділік коэффициенттері
Меншіті капиталдың айналымдылығы (К8)
Д
К8 =
СК
где: Д – выручка от реализации продукции за период
СК – сумма собственного капитала
Инвестициылық капитал айналымдылығы (К9)
Д
К9 =
ИК
где: ИК – средняя за период сумма инвестированного капитала
Заемдық капитал айналымдығы (К10)
Д
К10 =
ЗК
где: ЗК – средняя за период сумма заемного капитала

Іскерлік белсенділік коэффициенттері (жалғасы)
Фондоотдача (К11)
Д
К11 =
ОФ
где: ОФ – средняя за период сумма основных фондов компании
Капиталоемкость (К12)
ОФ
К12 =
Д
где: ОФ – средняя за период сумма основных фондов компании
Продолжительность одного оборота капитала (П)
Т
П =
К
где: Т – количество дней отчетного периода
К – коэффициент оборачиваемости капитала

Капитал рентабелдігі коэффициенттері
Жиынтық активтер рентабельдігі (ROA)
Поп
ROA =
К
где: Поп – сумма операционной прибыли за период
К – средняя за период сумма капитала компании
Инвестицияланған капитал рентабелдігі (ROIC)
ЧПоп
ROIC =
ИК
где: ЧПоп – сумма чистой операционной прибыли компании за период
ИК – средняя сумма инвестированного в компанию капитала
Меншікті капитал рентабелдігі (ROE)
ЧП
ROE =
СК
где: ЧП – сумма чистой прибыли компании за период
СК – средняя сумма собственного капитала компании